German Scientist Max Planck hi Physics in P.hD a rak tuah lio ah ahawi le nih, ' Chanthar caah physics hi aherh tuk ti lai lo, vulei cung ah kan herhmi le hmuhchuah ding athar cu an hmuh chuah ngawt cang ko. Research tuah tuk duh hlah, nuamhnak le rumnak hna tu ah hin na caan hmang cang ko' tiah an rak ti tawn. An biachim cu eltung lo ngai hlei fawn tung loin a riante( Research) cu arak pehzulh peng. Caan ahawng rau i nihin ni ah cun 'Father of Quantum theory' tiah an ti phah.

Nihin kan Vulei kalning hi khuaruah har chin lengmang asi. Advanced Technology ruang ah thil ai thlenning cang le thancho ning cang zong arang tuk cang. Ai zuammi pa/nu caah lam apit kho ti lo i, ai zuamlo mi nu/pa caah nunning zong a har chin lengmang. Cu kumzabu 21C nak ah laipa/nu kan isawh kalh ve thluah mah i miphun dang nak in kan mah ca ko ah Challence atam khun rua ti awk in a um. Uknak lei ah nawlneihnak an kan chuh i Pathian pek mi kan Ramte kan zam tak. Pawcawm nak lei ah ramchung taang mi hna paam ton lio asi hoi. Hmailei caah zeitin dah khua kan khan lai tiah biahal lo awk a tha lo hrim lo!

Laimi kan tuanbia zoh tik ah philhawk tha lomi thil pa 2 a um. Cucu Pathian thawngtha bia le Fimcawnnak an si. Tlangza dan rili ral in Pathian thawngtha bia meifar kan ram ah an hawn van. Nunnak taktak Bawi Krih kong thawngtha bia an hun kan phurh. Cu thawngtha bia nih cun, muihnak chungin ceunak ah lam akan hruai. Pathian he a rak ihlat mi kan nunnak khan Pathian fa sinak a kan pek i Pathian innchungkhar kan hung si hna. Pathian kan zumh ruang ah zungzal nunnak kan hmuh pin ah nun hnangamnak kan nei. Harnak caan zong ah bawmchan tu asi i khuaruahhar vansang au caan zong ah kilkamhtu asi.

Thawngtha bia nih a ken chih mi cu Fimcawnnak (Education) asi. Vuleicung miphun vialte kan zoh hna si ah cun cathiamsang tamnak pohpoh an thang cho. Kanmah ru te in Laimi kan sinak zong ah cucu a hmanmi asi ve. Aluancia kum 100 lio kan sining le nihin kan sining cu ai thlauning a fak ngai cang. Cu bantuk kan tthancho nak hna cu Thawngtha bia le Fim cawnnak ruang ah an si.

Kan ram dirhmun chiat ruang ah Fim cawnnak kar kan hlannak belte ah Theology lei cawnnak cu kan tam ngai nain Technology, Medicine, Science etc.. lei tu cu an tlawm tuk rih. Ram pakhat sersiamnak a a herh deuh mi tu cu Technology te science te, medicine te..etc..tu hi an si nain....Khapkhat lei ah theology cawnnak zong cu a ttha tuk ve thiam. Minung pakhat nunning cang tampi a remh khawh ve i mitling ah a sersiam khawh ve. Apoi ngaimi tu cu zei kan cawnnak hmanh ah kan serious taktak tawn lo mi hi asi. Fak pi zuamnak, lunglut mi te puitlinh thai nak tiang in kan cawn huam tawnlo mi te hi thil poi asi. Adang hoi cu kan zulh lomi lam hrawn pah luklak kan hmang hoi. Theology cawngmi hna nih ecology uar pah bantuk, politics uar bantuk etc...azei van chimceihnak poh i ithlak khawh bantuk ttung i thukpi le fiangfai tein theihhngalh mi neih ttunglo kan tam tuk hoi.

Cu caah cun, thaizing ca lam kan isiamnak le miphun tundirh nak ah cun fim cawnnak ah kan ibiatak i kan zawh mi lam kha a dongh tiang kan fuh a hau. Albert Schweitzer nih Hlawhtlinnak biathli cu thabat a thei lomi bantuk in umkal hi asi ati. Lam canceo tiang hmanh kan kal cang asi ah cun atang rihmi lam zong kan kal kho ko lai. Miphun dang hna tluk ve, tei ve kan duh hna si ah cun hlawihlei in kan izuam a hau lai......

( February thla ah ka rak ttial cang nain nihin lawng ah ka van thlah).