Tuesday, March 31, 2009

Fuji Tlang ah chikkhat



Japan ram tlawn tung i Fuji tlang phanh ta lo hi aho hmanh siarem lo an um theo tawn lo. Hawikom dawt Japan an phanh tawn zong ah Fuji tlang len pi ta lo hi ka siarem tuk tawn ve lo. Tokyo in Bus in suimilam 2 tluk hrawng kal asi i tlanglawng i kal zong ah cu zat hrawng cu a rau theo. Khuacan that lio le fingtlang hna fiangfai te alangh lio caan ah cun aa dawh tuk pin ah lung a leng kho tuk tawn. Asi nain, khuacan a fuh lo lio i kal bel ah thabat men asi i kal santlai lo tluk asi. A tlangsan nak le tlang pang hna khuadawm le minmei nih zel dih kaw, tlang asi hmanh aa hliah kho lo. Cun khua pau caan zong ah a tlang va kal theng nak in alang in zoh ah aa dawh deuh hoi. 2776m asang i meitlang puak cia, a ning te'n atang ta mi asi. Fur, thal, khuasik etc.. in ahmanthlak hi chuah tawn hna kaw, Japan ram hmelchunhnak tluk ah ruah khawh awk tlak te'n a um.

Pu Victor Biak Lian hi Japan ram atlawn fatin te, Fuji tlang len cu a chimcaih lengmang nain caan a neih khawh lo pin ah Len nuamh caan he aa tong thiam bel lo. Tutan Japan a hawng tlawn zong, tlanglen caan cut lo lio pi asi nain zeiti tha tenh hram ko sih tiah zankhat riak in kal kan itim. Chengcher (Cherry) par lai te si i khua adawm pah rih nain Fuji tlang hram tiang tal kal phawt si ko seh tiah khua kan khan cu asi.

Chun ah upa ton ding aherhmi ton dih hna hnu ah Mona nu te Inn ah zanriah ei, cu hnu cun Kawaguchi ko khua tiang tlanglawng in kal. Athaichun hrawng in kir than i Narita Airport in Canada lei kal than ding asi caah, caan kan neihmi a tlawm tuk i zei tuah manh kan si lai lo ti cu ka ruahcia ko nain zeikhom siseh tiah zanlei muilai hrawng ah Akihabara station ah Pu Vic, Mgmg le tiah kan itong hna. Aherhmi kan ilim hnu ah Mona nu te inn kan phanh cu zan 7:30pm hrawng asi cang. Zanriah dum pah ah kan biaruah a hung thaw i 8:30 hrawng tal cun kan ithawh theo te lai tiah kan ruahmi cu 9:15 hrawng ceo in kan ithawh kho. Lam tantim lawng in kan ithawh caah Rapid train kan tanh kho ti lo i local train in kan kal cu asi.

Suimilam 1 tluk hrawng kan kal khin Otsugi Khua kan phan i, cu khua cun Kawaguchi ko tiang 50 minutes tluk hrawng kal a tang rih. Country side deuh asi cang caah tlanglawng zong a nuar deuh i tlanglawng dang hngah kar lak caan zong a rau deuh ngai cang. Lamthluan chuak kan biaruah a thaw i zei kar lo ah kan ruah ko. Otsugi khua cun, Kan riahnak ding hotel ka hei phone hna i zan 11 ah kan khar cang nain kan in hngah ko hna lai an ti caah lung a hawng nuam ngai. Kawaguchi ko, hotel kan phanh cu 12:10 Am hrawng asi. Leklak tisa khawlhnak (Hot bath) ah kan iciah colh. Kan ilaklawh pah cio hna i asi rua thitha in kan ihngilh kho cio ti hna lo.

Zinglei ah thaithawh kan ei i leng ah khua kan cuanh cu Fuji tlangtang ah kan um ko nain, tlang asi hmanh lang hlah, chum le minmei nih zel dih kaw kan tleo ko. Cu khua cun Fuji tlang pang cung tiang hi mawtaw in 50 minutes tluk kal asi rih. Fuji tlang cung kai nak hi 1st station in 5th station tiang mawtaw in kal khawh asi i cu hnu cun ke in a par tiang kai khawh asi. July le August thla hi tlang kai lio asi tawn i a phu phu in an kal cio tawn hna. Tlangzik phanh hlan tiang furlong 2,3 tluk dan ah riah buk tete zong an um len. Micheu cu ariak in tlang an kai i arkhuang khuamang in tlangpar an phan i nichuah an zoh tawn. Cu ko cu Japan pawl nih an tlaihchan mi asi. Kan nih tu cu tlang hmanh minmei nih a zelh dih pin ah 5th station tiang zong mawtaw an rak kal ti lo (Acan lo lio si pin ah tlang cung hi vur nih akhuh dih i tlunkal nak a him lo ti asi).

Ropeway tal icit lang tiah ralchan kan hei funh. Tlangpar in Fuji cu kan hei cuanh len nain pelpawi te lawng alang. Zeitiawk tha, lungsi lo ngai in tinzai kan rel colh ko. Bus cit ka zenh nawn caah tlanglawng in kan ithawh than. Kawaguchi ko in Otsugi tiang, Otsugi in Limited Express tlanglawng in Tokyo tiang hi caan tlawmte lawng rau ding asi nain otsugi kan phanh ah Limited Express tlanglawng chuahnak ding ah Express alo ngai mi tlanglawng minutes 5 aduh ah dir kaw, oh thutnak remh can ah tiah kan lut cu, zeibang bia vuai tiah innka an khar colh i aa thawh colh ko. Ka lunghring colh i ziah 5 minutes a duh rih tung ka ti cu local train rak si kaw ka palh pi hoi hna ai!!! Kan lo cang zanlei 5pm Canada kal ding tlolh khawh asi cang, si lo le kan tanh manh ceo asi te lai tiah lung nuam loin kan ar ko. Local train cu station kip ah a dir i Tokyo tiang hi a rau ngaingai ding asi. Limited Express khan cun chitkhat ah phanh ding!!!!Wow!! zeitiawk tha! Tokyo kan phanh hnu, thilkhuat hlam, tlun inn ah thil va lak, cun Narita Airport tiang ( Tokyo City in Narita airport tiang hi bus in 1:50 hrs hrawng, Rapid train in cu hrawng bak, Narita Express in 1hr hrawng rauh asi tawn). Pu Vic a tlun inn hna umnak subway train in Rapid lawng a um cang caah 2hrs hrawng Narita airport tiang rau ding kan si ( Tlanglawng voi 2 ithlen ta hau hoi).

Elaw, caan kan tuak ah thluak lawng a fak cang ko. Pu Vic tlun inn station kan phanh i thil an lak chung ah station in ka rak hngah hna i Information centre ah zeitin dah a rang cem in Narita kan phanh khawh lai tiah phone ka chawnh len hna cu lam dang a um hlei ti lo. Zeiti tha, ithawh phawt ko hna sih law 30 minutes a duh tiang ah kan phanh manh ah cun an in luh ter theo te ko lai tiah namchan cun kan ithawh ko. Lamtan tim in MgMg kha rak kir ko tiah kan ti i kan 2 lawng Narita tiang kan kal. Lampi ah Air Canada cu kan phone lengmang hna nain, an busy peng hoi. Airport station kan phanh cu counter tiang atlik bak in ka tli. 4:30 pm bak ah Counter kan phan i check in kan van tuah ah, staff pawl an van iphone i 'OK' an ti i cutin tanh manh ceo ceo in aa thawh kho. Aw..hna a ngam put ai e...thaw pi thaw te ka chuah i Inn lei panh in ka kir colh ve..... Pu Vic cu thlan he, thawpi thaw te he Vanlawng cung ah thabat le mitkuh vuai lo vialte aa va hrimh teh hauh ko ne lai....Aw..Fuji Fuji, chitkhat te a can lo pi ah kan in leng nain a can teah hmanhmawh ngai in khua nu khuakhan cia bang......

Saturday, March 28, 2009

Lai Thuam I



Lai Thuam



Thursday, March 26, 2009

Parenting III

"At the end of the day, a loving family should find everything forgivable".
Mark V. Olsen and Will Sheffer


"The family is one of nature's masterpieces".
George Santayana


"A happy family is but an earlier heaven".

John Bowring


"My wife has been my closest friend, my closest advisor. And ... she's not somebody who looks to the limelight, or even is wild about me being in politics. And that's a good reality check on me. When I go home, she wants me to be a good father and a good husband. And everything else is secondary to that".
Barrack Obama

Aa nuammi le dawtnak in a khatmi inchungkhar cu vanram hme te bantuk asi i sikvelhnak in a khat mi inchungkhar cu hell ram hmete bantuk asi ve. Cu thil hna pahnih chuahter tu cu nu le pa hna kar lak in asi theo. Duhthimnak zeitin dah kan hman i zeilam dah kan zawh ti cu itheih cio a si ko lai. Inchungkhar Vanram cu aho poh saduhthah asi ko bu ah inchungkhar hell ram sersiamnak ziaza hna kan iremh hlei tung lo ah cun chun mang manhmi lawng kan si.

Nupi le caah pasal tha ka si maw? Fale hna caah Pa tha ka si maw? Pasal le caah nupi tha ka si maw? Fale hna caah nutha ka si maw? ti biahal nak hi zeitin dek kan phit ve cio? Ahram bunhnak nu le va kar lak ah fa le hna nunzia thannak cu aa thok ve. Nu le pa umtu nunzia hna hi Khuaruahnak thiang he a um rihmi hngakchia hna nunnak ah amah tein a rak thangchih mi asi ve. Mah le mah thiam aa coh peng mi le midang lawng sual a phaw pengmi inchungkhar hna fa le zong, cu lungput te cu aa hram thok i a rak thanglian ve ti nak asi. Midang cung zawn ruahnak le velngeih, ngaihthiam a hmang mi nu le pa hna cu zei tin dah an fa le zong an than ve lai tiah ruah damh khawh asi ve. Cu caah cun fale zohkhen nak, taksa, thlarau, khuaruah, nunzia hna vial te ahram cu nu le pa hna nunzia chung in zeimaw zat aa Xerox cia.

Krihfa inchungkhar hna ah bia pi ngai thil tlawmpal in zoh ti hna usih.

1. Inchungkhar hmun khat te ah zanriah dum ti a biapi tuk
2. Nitin te asi khawh lo hmanh ah zarh khat voi 2 tal cu inchungkhar biaktheng ah Pathian biak ti, Bible cawn ti le nun icawn piak tlolh lo ding
3. Fa le an palh ko bu ah tanh lo ding, dinnak kong tu cawn piak ding
4. Fale palhnak zawn ah na thinhunnak diriamh ter hlah! (i.e Na diriamh tiang si vel hna hlah, apalhnak aa hmu kho hlei lai lo, alungthin tu na fah ter. A palhnak tu hmuhsak khawh izuam deuh)
5. Na thinhun tik ah fa le volhpamh citcet lo ding ( fa le volhpamh cu chiatser tluk asi)
6. Na hawikom tha bantuk in bia thatha ruah leng mang hna
7. Nang hngakchia tiah phenhei lo ding
8. Na tuah khawh lo mi le na tuah lo ding biakamh lo ding
9. Na dirhmun kha theihter ve ko, na sifah ko zong ah ( Mirum ah an ruah lai i manfak an hauh sual ko lai)
10. Upatnak he na fale kha chawn bia hna law, zu phiar, kuak cawk te hna fial hna hlah
11. Minung sinak ah theih ding thil cawnpiak peng hna (sex kong te hna, nungak tlangval kong te hna etc.. an palh sualnak hnga lo le ahmanmi lam an ithim nak hnga)
12. Tha zaang pe lengmang law, fak hmang hlah. Ahmanmi tu ah thangthat ko. Lawmman pe pah tawn, thiltha atuah khawh tik ah.
13. Na fa le caah thazaang laknak hram pi ( sources of inspiration) si izuam
14. Inchungkhar ah ralbawi bang command hmang hrim hlah, 'please, I am sorry, Excuse me, thankyou' etc.. biatha tha hman ding tam pi a um ko. etc..etc...

Abiapi tuk mi cu Pathian sin ah bawmhnak hal in thlacam piak law thlachuah vanluh pe leng mang. Nangmah fimnak in na zohkhenh khawh lai lo caah Pathian bawmhnak le fimnak na herh. Fa le hna hi Pathian sin in hmuhmi rosung lawi an si pin ah Pathian nih zohkhenh ding hrim ah pek mi an si. Pathian hmai ah na kirpi than te hna lai i Lung man sung bantuk in maw Pathian sin na phak pi hna lai, lung sawhsawh ban tuk in dah?

(Hmanthlak hi ka tu nu te, Switzerland atlawn lio hmanthlak asi )

Wednesday, March 25, 2009

Parenting II




All happy families resemble one another, but each unhappy family is unhappy in its own way.
Leo Tolstoy


Fa le hna ca i a nuam lo cemmi pakhat cu aa si vel leng mang mi nu le pa hna kar lak i um hi asi theo lai dah. Cun, Nu le va isik velhnak hna tha tein zoh than ah cun thil hme te ruang ah asi tawn hoi. Cu thil hme te cu tlawmpal te biachim isum lo ruang hna, tlawmpal te velngeih lo deuh ruang hna, tlawmpal te lungsau lo ruang hna, ithuhpheh ziar mi neih, tling tein phisin lo mi thil etc.. ruang hna ah an si tawn. Thilhar khi cu an si theng tawn lo nain, ahramthok te ah rak daithlanh i amah tein arak thangmi thil hna an si tawn.

Laimi lak ah chambau cio ngaimi pakhat cu nungak tlangval ithitumh le cangka tein ithitumhnak karlak i dawtnak kha than ter kan timh tawn lo mi hi asi. Ithitumh bak in dawtnak a feh chinchin nak hnga ti toih, thlolhbul, zohkhenh peng ding asi i cucu kan daithlanh ngai tawn.

Voikhat cu Benjamin Franklin hi a hawi pa nih, 'kawi na hnakhaw kam sam na zuahmi te hi zei sullam? tiah a hal. Ben nih 'aw..kan nu ka helh lio ah hi te hi a rak uar ngai i asi ko' ati. 'Ziah, nupi ah na thitnak hmanh a sau ial cang si kaw na meh ko lo' tiah a van ti than. Ben nih a thawh i 'Kha lio kan idawtnak le ihelhnak kha nihin tiang a dong rih lo, cu cah cun ka met rih lo' tiah a leh ti asi. Cu cu aa daw ngai mi nu va hna nih an karlak ah dawtnak hri an zam peng nak hmelchunhnak pakhat asi.

Innchungkhar ah nu le pa hna an idawt, an irem, bia tha tha an iruah, khua an khan ti etc.. tik ah fa le hna angam i inchungkhar ah dawtnak a karh. Zeitipi i fale cawnpiak na thiam lo hmanh ah nupi a daw ngaimi pa na si ah cun na fale nih an in upat lai i na nawl an icawn lai. Na fapa nih a nupi avan dawt ve hrim hrim te lai. Nitin te a hmuh mi thil nih a nunnak ah thuk piin bia a rak chim diam cang ! Na va kha upat a pe mi nupi na si ah cun na fa nu cu nupi tha asi ve te ko lai. Hawikom thim zong a thiam lai i pasal thim zong a thiam lai. Cathiam lo asi hmanh ah inchungkhar ah hmai a hngal lai.

Nu va an isik velh tik ah ahmasa bik ah fale an hliamh hna. Nupi velh hmang na si ah cun na fa pa hi ruahawk a um ngai! Kut thlak a hmang ve sual kho men! Pasal le a hrocer leng mang mi na si ah cun, na fanu nih ai cawn ve te khawh men! Zei cah tiah, fale hi nu le pa hna hmanthlak an si. Dawtnak, remnak le daihnak in a khatmi innchungkhar kha na chun mang lawng in manh ti hlah law ahramthok than dingin na tlai rih lo. Na thok rih lo ca tuah na tlai chin leng mang lai. Vanmi an hungtum lai i dawtnak, daihnak an hung in pe lai lo. Na chung ummi Vanmi bang na zia tu nangmah tein na chuah i na inchungkhar cu na siam a hau ko lai.

Philipine Krifa nu pakhat nih tehte a rak khan mi cu, ' Mi nau um tuanmi ka si i nihin nau ka umh piakmi nu nih a fa nu te a zohkhen ning le a chawnh biak ning nih ka khuaruah a har ter tiah ati. A nu nih a fa nu hngakchia te cu dawtnak hmurka thlum te le upat bu tein bia thatha a ruah, hawikom sin bia chim bang in achawnh khenh. A fa nu te nih a theihlo mi a hal tik ah lungsau tein a chimh, a cawn piak i, nau um ka si ko nain, a fanu te tu nih a ka umh rua, fim a ka chimh rua tiah kaa ruah. Kan nih Krihfa chin chin cu zeitlik in dah asi ding kan si' tiah a rak chim.
Nan nih chungkhar cio zeitin dah na ruah ve?

Tuesday, March 24, 2009

Parenting I


"Your children need your presence more than your presents".
Jesse Jackson

"There are only two lasting bequests we can hope to give our children. One of these is roots, the other, wings".
Hodding Carter

"The art of mothering is to teach the art of living to children".
Elain Heffner


Inchungkhar cu vulei cung Sianghlei run vialte lak i a sangbik mi le sianginn hmasa cem kan kai nak cio asi. Aleng sianghlei run hna i cawn khawh lo mi thil tampi, Dawtnak taktak, zawnruahnak, hawikomhnak, etc. vialte hna nu le pa, u le hna sin in kan cawn hmasa cem nak zong asi. Inchungkhar ah nu le pa nih 'Values, Virtues' hna biapi i an ruah ah cun fa le caah zungzal ca in nun sersiam nak ah hram kan bunh nak hmun zong asi fawn. Cu caah Bible thiam hna nih an kan cawnpiak tawnmi cu, Pathian nih 'Institution' 3 asiam. Cu hna cu 1. Innchung khar 2. Cozah le 3. Krihfa bu hna an si.

Inchungkhar ah nu le pa hna cu nawl neihnak ngan bik neitu an si bantuk in mawhphurhnak (responsibility) zong a ngan cem an nei ve. Cu cu fa le hna an eiding caah rianttuan lawng si loin fa le hna an thannak le an ithan pi chihmi nunning le ziaza hna ah thlaici tuh asi. Nu le pa hna cu 'Papuh Saya' 'Zungphun thiam' bantuk an si i fale zong an sersiam hna ning bantuk tein an ziaza a chuak ve. Nu le pa cu thingphun tu bantuk an si i, an thingphun mi thlaci ttha te a keuh khawh pin ah a hram vah piak, ti toih, riam le a cutzat tiang zohkhenh kha an rian an si fawn. Nu le pa cu Dum tuahtu bantuk an si i a dum chung ah zeibantuk dah a cin, zeitin dah a zoh khenh ti kha arian asi fawn.

Tha tein zohkhenh mi thingkung cu a thei a thawt bantuk in zohkhenh lo mi thingthei cu a thaw ve lo. Zu va dang zong nih an ei khawh fawn i a hang kha tawn. Krihfa poh nih fa le cu Pathian sin in hmuh mi rosung an si ti cu acohlang mi kan lo nain ataktak ah cun kan rak daithlanh ngai ngai. Mi fa nu/fa pa tha cu kan hngar ngai hna nain kan mah fale cu tha tein kan zohkhenh tawn lo i a zoh khen zia zong kan thiam lo pin ah zohkhenh ningcang cawn ve zong kan itim tawn lo. Kan hrin sawh, kan than ter sawh tawn ko rua lo hlah maw ti awk in a um. Tha te ruah set ah cun lungvar mansung zeirel lo bantuk asi, tha te i fa le zoh kenh lo cu.

Pawcawm kawlhawl nak ca riantuan hi a biapit ko bu ah fa le zohkhenh le tha te cawn piak a rak biapi deuh. Ruat ve ko hmanh! Na fa le hna hi zei bantuk values le virtues, nuncan ziaza hna dah an hmet tein an chung ah na rawnh hna i na rawnh khawh hna? Inchungkhar sianghlei run ah zei bantuk fimnak, thiamnak, nuncan hna dah na cawn ter hna i camipuai an awn? Mark na pek ning teh an fair ve maw? Siang cachim saupi tuan mi Pa nih a rak chim bal! 'hngakchia pa biachim le umtu zohnak in zeiban tuk chungkhar in dah a rat ti chim khawh asi' tiah a rak ti. Nihin ah Pathian hmaika ah dir usih law, 'Bawipa na ka pek mi fale hna hi tha tein ka zohkhenh ko hna, na hmai ah ka hun chuah pi hna' tiah hmaihngal in kan ti ngam hnga maw?

Fa le zohkhenh thiamnak hi 'Art' 'fimnak phunkhat' asi. Cu thiamnak cu nu le pa poh nih neih cio asi ko nain zeitin dah kan zohkhenh, kan hman ti cu mah te in itheih cio asi ko.

Ruah awk:

Na fa le hi tha tein fim na chim bal hna maw?
A emotion 'lungthin' teh na hliamh bel maw? Na palh tik ah ngaihthiam na hal bal maw?
Dawtnak, hawikomhnak, vulei cung kong etc.. hna na ruah bal maw?
Ka pa le nu cu hawikom tha bik an si tiah teh an ruat ve hnga maw?
Zeibantuk 'values & Virtues' hna dah a chung ah na rawnh bel?
Pumsa lei ah na zohkhenh bantuk in thlarau lei ah teh na zohkhenh ve maw?
Pathian hmai ah 'Bawipa ka fa hi zoh tuah' tiah hmai hngal ngai in rai na thawi ngam hnga maw?


(Hmanthlak hi U iang le Marilyn an si, Belguim ah an um)

Saturday, March 21, 2009

Thlarau ti rawl 5


"The most beautiful thing we can experience is the mysterious."

Albert Einstein


Zisuh Krih khamhtu le Bawi ah kan cohlan le cangka bak in a cang colh mi thil tlawmpal in zoh tti hna hmanh usih.
Pathian sinin Sual ngaihthiam nak kan hmuh. Zungzal nunnak a kan pek. Pathian fa sinak a kan pek. Pathian innchungkhar ah chungkhar thar kan hung si ve. Nunhlun vialte an lo dih i nunning thar aa thok. etc... Cu vial te pin ah Vancung ram mi sinak Citizenship thar a kan pek i zungzal in Pathian he um ti nak nawl le ruahchannak a kan pek. etc...

Vancung ram mi sinak kan neih ko bu ah hi vulei ah a um rihmi kan si caah Vancung rammi kan si nak 'values' man a kan neihter tu, kan biapit ter tu nunzia dawh, nunning thar hna hi kan nunnak ah kan hriam tuai ter an hau. Cu thil hna cu chunglei in a hung chuak i lenglei ah langhter, hmuh khawh in an um ah cun Zumhnak ah puitlinnak lam azawh lio mi kan si nak hmelchunh an si. Chunglei nunzia (Inner Quality) anei lo mi nih Krihfa ka si aa ti ve hmanh ah Bawi Krih he an iton tak le tak lo hi ruahawk tlak ngai te asi.

India ram ah nihin tiang bia el nak a ummi pakhat cu, Mahatma Gandhi hi Krihfa asi ti mi le Krihfa a si lo tinak hi asi ve. A nunning an zoh tik ah, dawtnak, zawnruah nak, bawmhchanh duhnak, sunparnak mitthitlonak, etc.. te hna aneihmi nih hitluk i chunglei nunnak ah aa dawhmi le a hminmi cu Krih a rak ton ve caah a si lai tiah a ruatmi an um len. Pu Gandhi hi Krihfa asi pek/ si lo pek ah afiangmi pakhat cu a tthan lianhnak le a nunnak le a cacawnnak hna zoh tik ah krihfa sianginn te hna ah a rak kai, Krihfa ttha ampi a rak komh bel hna, etc.. hna asi ca le Biakam thar a rak duh tuk nak te hna ruah tuk ah Krih hi pumpak tein khamh tu i a rak cohlan lo hmanh ah Krih i a values hna nih a nunnak hi a rak thlen ve timi cu el awk ttha lo asi.

Muidawh tlinnak cu chunglei nunzia ( Innner quality) ah asi i cu cu Krih fa le hna kan caah a biapi tuk mi asi. Chunglei nunnak ah aa dawh lomi le a hmin rih lomi cu hmanthlak taktak kan si kho rih lo. Pathian nih a kan duh piak mi zong chunglei nunzia remh le tthatter hmasa asi. Chunglei nunzia quality a tthat i leng ah a lang tik ah dawtnak, remnak chuahpi tu, velngeihnak etc.. te hna in thei a hung par tawn. Cu cu dawhnak taktak zong asi.

Bible ah Umser tu na si, kei tlak ka si, na duh bang in ka sersiam ko tiah Profet nih a chimnak kan hmuh. Chunglei nunzia ttha kan neih khawh ve nak cu Pathian nih a kan sersiam ahau. Nihin ah na ton cuahmah mi dawn phen ngaitu ah na ruahmi kha na caah Pathian kutneh zong asi kho men. Prof. PKD Lee nih Chunglei nunzia remhnak ah Pathian hriamnam pakhat cu 'willing to do what we dont like to do' tiah min a bunh. Na boss nih rian an khinhmi na rem tuk lo mi etc.. hna lungtho le lawm tein tuah duhnak ti khawh asi. Vailam tahnak in ding ah Bawi Krih nih,'Ka pa hi hrai hi ka tthial piak ko, sihmanh seh law nangmah duhnak tu si ko seh' ati mi khi asawh duhnak cu asi. Huamlo, duhlo, complain hmannak etc.. hna a umlo cikcek hnu i a chuakmi nunzia dawh kha chim duhmi cu asi.
Pathian hmanrua ttha kan si khawh cio nak hnga, chunglei nunzia dawh in kan khah cio nak hnga thlarau lei mit au a zaa cang. Pathian ca le mipi caah hmanrua ttha si cio hna usih.!!!!!!

Friday, March 20, 2009

NUN

Humility is no substitute for a good personality.
Fran Lebowitz (1950 - )

Life is a long lesson in humility.
James M. Barrie (1860 - 1937)
Minung poh hi abu in a ummi kan si caah zapi lak kan umtu, hoiher le biachim ning hna hi remh leng mang le cawn hau peng kan si. Nun chung vialte hi cawnnak asi i a cawng peng ding zong kan si. Ahlan deuh lio ah na rak thiam ngaimi kha nihin ah cun hman awk tlak lo tampi asi cang kho men. Cu caah cun thi thar cawn le nunzia cawn chap lengmang zong kan hau. Umtu hoiher, theihhngalhnak etc.. hna ah a tthang leng mang ve mi kan si lo ah cun hoi sin chuah langhnak ah mualpho sual a fawi te. Ka mualpho ti zong itheihlo tiang in mualhpho khawh zong asi kho fawn. Zeidang lei cu um rih seh, hawi sin kan chuah langh tik ah ruah ve awk tlawm pal in zoh hna usi:-



1. Hawi sin na chuah langh tik ah:

- Thianghlim tein um law asi khawh ah cun nai hruk aih mi kha ttha tein hnawt ta
- Na rim chiat ter hrim hlah, zakkeh nei na si ah cun sii ithuh ta
- Na ha thiang tein ttawl ta law na ka thutter hlah
- Zihmui uar na si ah cun pin tuk in ithuh hlah
- Kuakzu na si ah cun na pawngkam mi sinah nawl hal ta hmasa

2. Hawi he nan umti tik ah:

- Mithmai panh tein um law bia ttha tein ngai
- Mi biachim lio ah khua dang zoh in na mit vaih ter hlah
- Biarim hnim hlah law a chim duhnak theih izuam
- Holh tam tuk kha khuasual tamnak asi philh hlah
- Mi kong ceih ruah ah hawi va kom fawn hlah
- Nangmah duhnak lawng ceih pi hna hlah
- Zu din an sawm ah cun va el ko, nangmah zong nih va sawm fawn hlah
- Tha tein na theihlo mi kong kha a thei bantuk in ceih hmang hlah

3. Khual na tlawn tik ah:

- Na tlunkal man nangmah tein liam
- Na tlun inn hna privacy kha upat thiam
- Sau tuk in va caam hlah, an ka dawt ai pet tiah
- Ei man liam ve philh hrim hlah
- Lawmhnak bia chim philh hrimhrim hlah

4. Nu ngak na helh tik ah (Valno ca deuh, patung ca cu asi loh :) )

- Dawtnak min tein ko law, ai manh caan te ah va leng
- Dawtnak bia chim kha inam colh hlah, ka hawi pa na lo sual lai :)
- Ka ta si ti phun in va um hrimhrim hlah, nai mih lai!
- Na thikthu kha hlawnh law char tthan ti hlah zungzal cain
- Va khirhkhawih hlah, nun tu va siang pah
- Ifak citcet hlah, na kong cu a theih te ko lai
- Midawh kong ceih pi hlah, lungchung in an huat lai
- Na thinphang duh hlah, hawidang phung cio asi ko
- Capo thianghlim tete chim pah law na lawmhter lai, nain va nolh lengmang hlah
- Tlangval a neih ttunglo i a phi an pek duh lo cu poi ti hlah, an zumh thlu khawh rih lo caah asi!
( Maw an duh ve lo hrimhrim bia dek :))

5. Biakinn na kal tik ah:

- Bible le hla cauk ken izah pi hlah
- Ahmailei ah tthu law lungtak tein Pathian bia
- Phungchim thok bak in hngohnak tung kawl in ngut itim colh hlah
- Phungchim mi ttha tein ngai law Bible he zoh chun hna, note zong isiam
- Thlacam lio mit au le mi sih hmang hlah
- Pumh dih ah Biakinn chung hnawm thenh le thilri fim kha na rian ah iruah

6. Lente naa celh tik ah:

- Sport Uniform te he na um khawh ah cun a ttha bik
- Lungput ding (Right attitude) he um cia ding
- Referee bia el lo ding (Adik lo zong ah dai tein um ko, amah tein ai theih ve ko, cun aa nuam ve hrim2 lo)
- Na thinhun ter hrim hlah, an palh ko zong ah
- Na palh tik ah ngaihthiam hal philh hrim hlah
- Tihram le zerngeih hmang hrim hlah
- Midang upat pek bu tein na thiam tawk in icelh ko
- Volhpamh le tthihphaih hmang hlah law na hawile kha thazaang pek tu izuam
- Adongh tiang lungtho tein icelh law, na zawn chuak kha tlolhlo izuam

7. Tlangval nih an in helh tik ah ( Nungak ca deuh)

- An helhtu kha a deu le a sit thlei dannak ah test pah hna
- Kan dawt, na dawh tuk an ti poh zum hna hlah (Nai theih ko khah, mah le mah cu)
- Polite tein chawnh biak izuam peng hna
- Velhle hmang hrim hlah, avei pahmi nih cun a theithiam lai lo
- Na duh pah ve mi si ah cun, na nu he iceih ta uh (apoi bak loh, chim ko na nu kha, amah ko kha thilthei cia si)
- Tlangval hngan ah zir kong ceih ve hlah, athli te tu in ngai :) (Ngaih na duh ziar ko khah)
- Na neknawnmi kha rianfial tuk hlah, na zia lang tuk (Hlohhlak an tim ziar tu zong asi kho men)
- Toidor tein biachim law, na umtu ingia lengmang (Valttha nih an ngiatziar ve khah)
- Pa tung kawmh cu hrial bak ko, an leem len zong ah duh hlah ( An nu mak tak2 a tim loh khah)

Tutan cu mah vial in si rih seh! Kaa lawm.

(Asir hmanthlak hi Chapcharkut 2009 lio Aizawl lengdawh pawl an si. Hawita ka taar chin mi, ka hloh tthan te men lai)

Wednesday, March 18, 2009

Thlarau ti rawl 4



(Angancem mi sunpar nak cu sungh zatlak ballo si loin, sungh zatlak fatin te thawhtthan khawh lengmang tu asi deuh)

Confucious

Harsatnak a tong ballo mi hawikom ka nei bal rih lo. Ahlawhtling zungzal mi hawikom zong ka nei bal fawn hoi lo. Minung kan nunnak ah hlawhtlinnak zei maw zat le zatlaknak zei maw zat cio hi ton an si ko hna. Adonghnak pangpar luchin co tu belte zatlaknak aton fatin te lungdong loin a tho tthan lengmang mi an si ti cu tialtaak bia phuan hna nih an chim zungzal mi an si. Nunnak i man asunh ter tu pakhat cu lungtthawnnak hi asi. Alungder mi cu zeitik hmanh ah asancemnak (potential) a phan kho lai lo nain a lungtthawng mi cu teinak hmuh khawhnak huham a nei zungzal. Lungtthawnnak cu huham dang hna nih an tei kho lo, ralkap bu nak in a tthawng deuh i a hmual zong a fak deuh fawn.

Lungtthawnnak ti tik ah lung khawnnak, adik lo mi thil dir pi ngamnak etc... hna si lo in, vanchiatnak ton tik zong ah vanchiatnak nih a uk lomi khuaruah lungput, dinnak kha a dongh tiang a mah lawng zong a dirpi ngamtu lungput, afuh cangmi a pial tak ti lo mi lung put etc.. hna kha chim duhmi an si. Mi tampi cu vanchiatnak hmete nih awl tuk in a kan hlanh tawn, pawttamnak hna nih a kan hlanh tawn, nawlneihnak hmete hna nih awl le phak in a kan thui khawh tawn. Cu bantuk cu ahmanmi lungtthawnnak si loin a pial sual mi an si.

Bible cawnpiak nak muru pakhat cu kan zumhnak ah dirhmun fek tein kan dir i aherhzat tiang man kan pek ngam kha asi. Jude chung ah cun zumhnak ruang ah a dongh tiang dirngam a kan fial. Asi nain, lungtthawnnak, zumhnak fek hna cu puitlin (mature) nak tel lo cun a ruahawk hmanh theih an si tawn lo. Puitlinnak kan neih hnu lawng ah cu bantuk hna cu kan si kho ve lai i, mipuitling hna lawng a dongh tiang karhlang kho tu an si tawn hna. Cu ti si ah cun zeitin dah puitlinnak lam cu ka zawh khawh ve lai? Zei cu dah puitlin cu asi?

Vulei thil umtuning bantuk hin thlarau lei zong ah asi ve ( Physical law speaks spiritual laws). Hngakchia te a tthan bantuk in zumhnak ah, lungput ah tthan ve, puitlin ve khawh asi nain, khualrang tein than khawh tu asi. Bawi Krih he nitin te lam kan kal tti i, Pathian fimnak kha a kawl pengmi kan si ah cun tthannak, puitlinnak hna cu na chung ah amah tein an ithok thluahmah ko lai. Ngaih na duh mi, theih na duhmi, komh na duhmi, rel na duhmi ai dang thluahmah lai i zeitluk thuk dah Pathian he nan kaltti tinak nih na riantuannak, na khuaruahnak, na hmuiselnak le na holhrel hna ah a langh ter lai. Cu caah cun, zeitluk mipuitling dah ka si cang ti theih na duh ah cun zeitluk thuk dah Bawi Krih he lam na kal tti cang ti kha ihal hmasa law cu hnu cun na thazaang tah khawh asi lai.

Thlarau ti rawl 3 ( Nunzia remhnak)


"As long as habit and routine dictate the pattern of living, new dimensions of the soul will not emerge".
Henry Van Dyke


Zeitin dah ka nunzia hi kai remh khawh ve lai ti hi voi tam pi ka ruat tawn. Aherh lo caan ah ka thinhung tawn i hmurka ttha lo hnain bia chim ka hmang ve tawn. Apoi tuk ka ti tik ah cun caan arak liam thluahmah cang ai! Nunphung sang ngai le nunzia dawh tuk i atthangmi hna ram i ka um tik ah, ka polite lo tuk tawn ning nih ning a ka zah tuk tawn ttheo. An nunnem ning le bia dawh tete le hmurka thlum tein mi an chawnh biak tawn ka hmuh tik ah kai cawn pah tawn ve nain keimah kel ah ka chuak ttheo. Krihfa ka si nak ziaza nih maw a daih hnga lo ti zong ka ruat phah.

Lentecelhnak ka tlaihchan ngai caah tennis ka tuk tawnnak in ka nunnak ah a cangmi tlawmpal in in ruah hna ka duh. Tennis ka tuk ve nak hi kum 2 deng ati cang nain, basic ah kai hrol lengmang rih ko. Ka coach pa nih midang he itah tthimh hlah, nangmah tawk te in thiam izuam a ka ti ttheo. Basic nan expert hnu lawng ah level dang hi zohdawh tein nan thiam khawh lai! Basic hi tennis nan tuk ning cang nunzia (habit) asi hmasat a herh. Nan tuk ve sawh mi kha ka duh lo, zoh dawh le thiam taktak tein tu ve law ti kan duh hna tiah a kan cawn piak tawn. Cu bia nih cun thazaang a ka pek hringhran.

Athiamcia mi hna le Pro hna an icelhning zoh ah cun a awlzaang mi te a lo ngai. Asi nain, mah nih van icelh ve taktak ah cun a har lawng si loin Basic position te lawng hmanh cu saunawn cawn hau asi tak. Cute hmanh cu a kum nawn in tonghtham hnu hmanh ah expert ngaingai a har rih. Minthang pawl Roger federer, Rafael Nadal, Andy Roddick etc. te pawl hna khi an hmet lio tein heh tiah coach nih a cawn piak hna bu ah fak piin a cawng i a practice peng mi an si hna. An thiam tuk, an tuk ning ai dawh tuk tiah kan ti mi khi kum sau pi an cawn hnu ah an langhter khawh ve mi asi. Khatlei chim ah cun, kum tampi an practice hnu ah an nunning ah a cang cang i zoh dawh te le thiam ngai in an tuk khawh peng ti khawh asi.

Voikhat lungthawh phutnak in nunzia dawh hna khi cawn kan itim tawn i voikhat, hnih te cu kan tuah khawh tawn ve ko nain, kan tuah khawh peng tawn lonak hna cu kan nunning ah a can rih lo ca tu ah an si. Kan nunning cang in nunzia ah kan ineih khawh hlan chung poh cu kan si tthan lengmang ko lai. Cu caah cun, thiltha siseh ti kan duhmi kha nunzia (habit) ah kan canter khawh ve nak lai kan zuamcawh a hau. Thintawi ngai, ingchiat ngai hna khi nunzia ah ai neih cang mi nih cun caan sau nawn ai remh a hau. Voikhat ah, zuk, zek tiah a cang mi an si lo. Cu ti si ah cun, zeitin dah thilttha kan duhmi cu nunzia ah ka ineih khawh ve ne lai?

1. Iremh duhnak lungput kan neih hmasat a herh
2. Remh ai timmi kan si kha itheih peng ding
3. Pathian sin ah bawmhnak hal zungzal ding
4. Zing fatin dai tein um (meditate) nak le bible relnak neih leng mang ding
5. Lungthin a hnawnh ter tu cachia rel lo/movie chia hna zoh lo ding etc..

Acunglei hi atlangpi deuh an si hna. Krihfa kan sinak ah midang he thleidannak kan neihnak ding cu nunzia ah hin asi ding asi. Krih i a nunzia kha kan nunzia chung ah zei maw zat ai hrolh hlan chung poh cu hmantlak taktak kan si rih lo ti nak asi.

President Obama kha Campaign a tuah lio ah soisel le nihsawh a tong ngai ngai. Bia an hal i a lehmi hna cu, hi tluk in an in soisel, bia phunphun an in puh. Ziah na soisel in na doh ve hna lo tiah bia an hal. "Soisel le mi va doh len ve hi ka nunzia asi lo. Ka campaign staff hna nih an tuah ve ah cun ka fire (riandinh ter) hna lai ati. Cu cu mipuitling khuaruah ning asi i, Krihfa le hna kan nunning ding zong asi ve. Midang nih an ti ve poh ah va lehrulh ve si loin, Krih i a dir hmun kha kan dir hmun asi awk asi ve. Cu cu kan nuzia (habit) ah a can ve asi ah cun Bawi Krih caah hmantlak kan si lawng si lo in vulei ah theipar ttha a chuahpi tu kan si ve lai.

Thlarau ti rawl2



"Harsatnak laifang ah hin caan remcang a um tawn"

Albert Einstein

Voitam pi cu harsatnak kan ton tik ah um awk hngal loin kan um tawn i hnabeidonghnak le khuaruah khawh ti lonak nih a kan den chih tawn. Hihi a puitling rih lo mi hna um tu ning asi tawn.

Voikhat cu pa fa hna ramlak ah rian an ttuan. Vur atla i a kik ngaingai. An kir lei cu lawngzap ding an si caah a fapa cu a zenh tuk hringhran. 'Kapa khuasik tuk i, lawng ka zap kho lai lo' tiah ati. Apa nih thazaang a van pek len. Lawng cu an zap i khatlei ral an panh thluahmah. Afa pa tu cu a kiktuk tiah lawng a zap kho lo i dai ziar a thu ko. A pa lawng nih heh tiah a zah. Va ral an chuah cu a fapa te cu kik nih a zelh i a rak thi cang. Ngaihchia ngai in a pa nih Inn ah a tlun pi. Hi tuan bia ah kan hmuh khawhmi cu a pa zong hi a kik tuk tiah lawng zap loin rak um seh law khuasik in a thi kho ve mi asi nain, anih tu cu heh tiah thazaang a chuah tik ah a thisen a lum peng i kik nih a tei ti lo.

Harsat nak tiah kan ruah tawnmi hna hi kan nunzia hna remhnak, kan thazaang chuah chinnak, teimak a kan chuahter tu hna, etc.. ti mi mitin kan zoh thiam asi ah cun Nun hi a sunglawi lai i teinak cu kan co ko lai. Khua kan ruah tawn hmasa ning tu kha kan iremh hmasa a hau. Awl pahlak in tlamtlin kan i timh tawn ruang ah cu bantuk caan rem ah kan ruah khawh lo hna an si tawn.

Avoi 16 nak US President Pu Abraham Lincon hi mipa pakhat nih hi tin a rak ti bal. 'Pu Lincon, an do tu hna nih cacawng tthittha lo, mihrut si an in ti' tiah ati. Lincon nih a thawh i, an chimmi cu a hman ko, asi nain Pathian nih hin Mihrut hi a kan duh cem le asi men lai, tamcem a kan siam' tiah a rak leh an ti. Lincon nih hin Harsatnak lio ah caan rem caang timi hi fiang tein a rak hmuh thiam ti a lang.

Krihfa kan nunnak zong ah a biapi ngai ngai. Buainak, hnahnawhnak tong lo dingin itim hlah. Na ton lio mi tu ah khan zeitin dah thiltha a chuah khawh lai ti mi lei hoih in khua na ruah ah cun cu cu Pathian nih an duh piaknak asi lai. Lungtha der le ngaihchia zong in um fawn hlah, ai hlei lo, ngaihchiat nak tu a chap chin. Cu bantuk caan ah cun, daite khuaruahnak nei law Pathian he ikomhnak neih izuam. Cun, na ton liomi kong ah Harnak mitin zoh hlah. Caan remcang mitin zoh ko. Cu nih cun, puitlinnak lam ah an hruai lai i hlawhtlinnak lam an panh ter lai.

Tuesday, March 17, 2009

Thlarau ti rawl 1



"Fimnak le theihhngalhnak hna cu kan kawl hawl ding asi ko nain, Bawipa ah dah ti lo cun kan ihngahchan hlei ding asi lo"

John C. Maxwell

Fimthiamnak sang deuh deuh a cawng mi hna nih an chim theo mi cu, 'kan cawng deuh deuh, thil kan rak theihhngalh ning a rak tlawm tuk rihning kan ithei chin lengmang' an ti tawn. Theih hngalhnak tam deuh an neih tik ah theihhngalh chap ding tampi an neih an ithei chin leng mang. Cu nih cun toidor nak lungthin a pek hna i theih hngalh chap chin lengmang duhnak zong a pek fawn hna.

Bible ca nih Fimnak kawl hi a kan fial. Rumnak nak in ithim deuh awk asi nak zong a kan chimh. Fimnak cu zeizat man asi hmanh ah cawk a phu fawn ko. Cu ti si ah Fimnak cu khuazei dah kan laak lai? Fimnak le theihhngalhnak hi aitlaimi an si. Theihhngalh tamnak le hmuhton tamnak nih fimnak a chuah pi tawn. Theihhngalh tamnak cu cawnnak, biangaih nak, carelnak etc.. phunphun hna in laak khawh an si. Abiapi mi tu cu cawn peng duhnak lungthin neih hi asi. Lungputning a hman ko ah cun cawn khawh peng asi i, cawn piak khawh zong an si fawn.

Evangelist minthang ngai Watchman Nee timi pa hi a cawnpiaknak an rak duh ngaingai. Amah zong thlacamnak nei lengmang mi le Pathian duhnak a kawl pengmi asi ve. Cucu zapi kan theihning asi. A nunnak chung taktak ah zeitin dah Fimnak a kawl ve ti tu cu kan ruat bel lem lo. Kum no te asi ko rih lio ah a rak rel cia mi cauk hi 2,000 leng a rak si cang. Fimnak an kawlnak ah man tam pi an rak pek. Billy Graham hna hi zapi nih an uar tuk nain, zeitluk in dah an rak izuam, pumpek i Fimnak kawlnak ah caan an hman timi azoh piak kanthiam tawn hna loh. Boxing thonghnak ah pakhatnak a la mi hna khi champion an si taktak nak cu ring cung ah silo in, aleng i an training nak tu asi deuh tiah an chim tawn. Ring cung i champion title khi cu a man an pek cia mi har le fe in an va laak tthanmi tu asi.

Bible ca nih Fimnak kawl akan fial ko bu ah Fimnak taktak nei tu Bawipa ibochan dingin a kan fial hoi. Pathian ibochannak nih cun hnangamnak a chuahpi i lungdaihnak a kan pek. Kan khuakhanmi ah Pathian duhnak asi ah cun tlamtlinnak zong kan hmuh tawn tak tak. Biahal nak a um kho mi cu, Pathian sin ka hal mi poh ah maw hngangam in dai tein ka um ne lai? Bawipa nih cun a tuah ko lai cu teh? ti asi kho! Abiapi mi cu Pathian duhnak kan kawl hmasa hnu ah Pathian sinin a ra mi poh cu tlamtlinnak lam asi ko lai. Pathian nih na ca/ka ca ah thil thlalo khua a khang bel lai lo.

Fimnak kan kawlnak zong ah Pathian bochannak he kan kawl a herh i cu fimthiamnak a kan pek hnu zong ah Pathian kan ibochannak tu kha a feh chinchin ding tu asi. Cu cu thlachuahnak hram asi. Khua aung pem nak lam zong asi fawn.

Monday, March 16, 2009

Laica ttial tu Uar nan um


Laitlang ka chuah tak nak kumkhua a sauh pah ve cang caah Laica ttialmi cauk tete ka sin a phan kho mi hi an tlawm ngai te. Cun, theology cawng mi ka si ca zong ah asi kho men, Biaknak lei ca deuh hi ka rel tawn. Ram leng chin ka phanh hnu hin caan ka neih poh ah secular lei ca hi ka van banh pah tawn ve. Times, Newsweek tu hi cu kutken ban tuk ah kai ruah hna. Ka rel thlu lem lo hna hmanh ah Perspective phun2 an ttial mi khi kai hlawt pi ngai. India in US ah a pem i US citizen asi cang mi Fareed Zachariah le mirang pa Joe Klein hna cattial hi mit a au ter ngai fawn, magazine ah cun.

Kan Lai ca holh tu cu tam ka rel rih hna lo nain, rel hninkhat chung ah cun atang lei hawikom hi ka lung an ka hlang ngai ngai. Min changchang ka ttial ruang ah pakhat nak, pa hnihnak ti nak si loin, lung chuahning poh in ka ttial bia tu an si.

1. Albert Ceuhlun: Pahlun kan hei ti cio. Linguistics in P. hD a tuah cuah mah lio mi asi. India i Siang cachim a ttuan lio ah hin Reader Digest hi thlah lo i a rak rel peng mi asi. A cattial hi a creative bak. Copy Rights a upat tuk fawn. Ca um kal ning a thei i reality alanghter kho tuk. 'Maivan' ti zong hi a mah siam mi biafang asi ko rua.

2. Richard Zatu : A cattial nih biatak tein fim a kan chimh. A biatluan an idawh fawn. Amah ruahnak te i ca a ttial pin ah mirang ca zong Lai in a leh tawn i, a mirang i ka relmi nak in aleh cia mi rel ah lung a pem kho deuh. Ca a ttial cia vialte hi khawmh in a uk in kan chuah piak seh ti saduh ka that ngai te.

3. Thlasui Tluangneh : Holh um kal ning a thei taktak si. Wuthering Heights aleh mi ka rel bakin ka lau! Cutluk thiam cu ka ti len. Forum chung ah cun a active ti lo, ahlan bang.

4. Salai Siangawr Vanhnin: Thlah lo tein ca a ttial peng i ka lawmh zung zal. Education lei kong a ttial mi ko an ttha.

5. Rev. Dr. Sang Awr: Biaknak lei deuh a ttial i puitling taktak in bia a fun tawn. A personality a ttha tuk timi hi a cattial ah a lang kho. Ka Pu asi ko bu ah, pumpak hrimhrim in ka upat tuk.

6. Pu Mang Cung Nung: A cattial tlawm tuk nain a ttial mi hninkhat nih a khen peng a hmuitinh cu.

7. Salai Bawi Lian Mang: Laica a ttialmi hmuh ding atlawm ngai nain 2006 hrawng asi rua, Chin National day tuah lai i Indianapolis Lai Unau hna an itimh lamhnak a ttialmi forum chung ah ka rel i cu kum chung Lai ca ttialmi ka rel khawh tawk ah pakhatnak ka rak pek. 'Yahtah' phun tling bak asi. Ziah Laica hi tampi in a ttial hnga lo ka ti leng mang. Rak chim cio te uh, Lai ca hi van ttial lengmang ve seh.

8. Pu Lian Uk: Cattial thiam tuk cu asi lo nain, ka lawmh taktak. Ca a ttial kho peng i hiti ding bak hi si ka ti len. Forum chung i a ca ttial ka hmuh lo ah cun ka lung leng manh.

9. Nancy Zatu: Mino te sidawh asi. Muko Magazine i a ca ttial lawngin ka theih chom nain a men loh. Fianghlang te le rel nuam taktak in a ttial. Creative tein a ttial fawn. Izuam chin seh.

10. Perhkalh: A cafung min asi i Norway ah a um. Laica a daw ngaingai.

11. Thuro Editor: Kawlram Politik kong commentary phunin Laiholh te i a ttial mi nih thangtthat a hlawh ter tuk.

Adang zong an tam pi rih nain, hi vial lawng si rih seh. Laica ttialtu hna upat kan pek hna. Nan cattial mi nih nun a kan chimh hringhran.

Friday, March 13, 2009

APOI NGAI TE


Tuzing Mizoram news ka rel cu ka lau ko. 2007 lio ah Mizoram Idol tiah LPS nih an rak pek mi nungak Malsawmtluangi Fanai nih Idol asi nak chuh tthan ding in Committee hna sin ah ca a pek nak kong asi. Idol thimmi chung in top 10 hna hi minchiatnak le committee hna minchiat khawhnak ding tuah lo ding tiah biakam ter an rak si. Hi nu hi hlasak thiam le muisam zaa ngai asi. Aruangcem an chimnak cu sex video ai thlak mi an hmuh ti asi. Ahmasa ah cun ipheh len ve seh law a dawh, thlacamnak in rak ka bawm u, min chiatnak ka ton lio ah hin ti hna in bia a chim. Asi nain, committee hna sin ah ca a van pek tik ah aa pheh ngam thai ti lo bia sidawh in an chim. Mizoram hi kum hmasa hrawng khan Mobile phone lar ve ciammam kaw zapi nih ineih cio asi. Cu thil alar le cangka bak in sms i cakuat cun Video tawi tete (Sex Video) a lar an ti. Tutan minute cu zaangfak ngai asi nak cu amah si an theih hlan deuh hin cozah lei bawi tiang nih hlathlai dingin nawl an pek hna. Pakhat pa chim ning lebang ah cun, ipheh ngam ding asi loh fiang tukin a langhnak um ati. Poi ko poi ko...Internet hi fimnak, thancho etc...hna ah hman a thiam mi caah cun hlawknak nganpi asi nain, ahmangthiam lo pa/nu caah cun lohtlau nak asi ko. (hmanthlak hi buannel ta ka lak chinmi)

Mizoram ummi Lai unau hna zong ka lungthli in ka mawhchiat ngai hna, Human Right Watch nih Report an tuahmi an leh tthan nak hna zawn ah. HRW report kha ttha te rel ah cun lih an tawnchom mi pakhat te hmanh a um bak loh, Mizoram hi caansau nawn ka rak um bel ve nak asi caah. Thil cu hmuhning tampi in achia maw a ttha lei in maw chim khawh asi ko i. Ziah lih an ttialnak um bak lo mi cu lih an ttial tiah YMA ttih ruang ah an ti hnga? Aizawl ummi Lai hawikom pakhat ka phone i a chim ning ah, zeidang ah ruat hlah, kanmah Laimi lila hi kan si, meici a chuahter tu zong kan mah, mei phalh thiam lo zong kan mah, hruh le molhtuk kan si ruang ah asi, a ka ti i phun dang deuh in khua ka ruat tthan. Zei si hmanh ah nihin kan tan rihnak Babylon tiva kam fimnak lawng hin cun asi kho lo. Hawi kan phanh hna lo hmanh ah kan mah le si khawh tawk cio in Fimnak, zuamnak, dinfelnak, zawnruahnak, ruahnak kauhnak etc.. hna ah vulei kan dawi a hau hrimhrim ko...

Hawile, kan zai hnawh tuk rua hna biaphong den ta hauh dawh asi:-

1. Tlangau pa ai palh

Tlangau pa nih hitin tlang a au an ti, "Ngai than rih ulaw, tunai tlang ka au cang mi Pu 'K' athi timi kha kai palh. Ration cawk ding a phan ti tu asi lai" a ti an ti. Cutluk palh fah cu...:)

2. Khua pakhat ah an khua hngakchia pawl hi an khualol tuk i, Marathon a tli mi pawl khi a dongh tiang bak an dawi ve hna an ti..:)

3. Minung kan ih ning cang hi a phunphun in an langh ter. Zeitin dek na hei ih tawn ve! :)

(Mizo unau pawl ta lawrkhawm timi in ka laak mi an si, an ka ciah tuk i)


Thursday, March 12, 2009


German Scientist Max Planck hi Physics in P.hD a rak tuah lio ah ahawi le nih, ' Chanthar caah physics hi aherh tuk ti lai lo, vulei cung ah kan herhmi le hmuhchuah ding athar cu an hmuh chuah ngawt cang ko. Research tuah tuk duh hlah, nuamhnak le rumnak hna tu ah hin na caan hmang cang ko' tiah an rak ti tawn. An biachim cu eltung lo ngai hlei fawn tung loin a riante( Research) cu arak pehzulh peng. Caan ahawng rau i nihin ni ah cun 'Father of Quantum theory' tiah an ti phah.

Nihin kan Vulei kalning hi khuaruah har chin lengmang asi. Advanced Technology ruang ah thil ai thlenning cang le thancho ning cang zong arang tuk cang. Ai zuammi pa/nu caah lam apit kho ti lo i, ai zuamlo mi nu/pa caah nunning zong a har chin lengmang. Cu kumzabu 21C nak ah laipa/nu kan isawh kalh ve thluah mah i miphun dang nak in kan mah ca ko ah Challence atam khun rua ti awk in a um. Uknak lei ah nawlneihnak an kan chuh i Pathian pek mi kan Ramte kan zam tak. Pawcawm nak lei ah ramchung taang mi hna paam ton lio asi hoi. Hmailei caah zeitin dah khua kan khan lai tiah biahal lo awk a tha lo hrim lo!

Laimi kan tuanbia zoh tik ah philhawk tha lomi thil pa 2 a um. Cucu Pathian thawngtha bia le Fimcawnnak an si. Tlangza dan rili ral in Pathian thawngtha bia meifar kan ram ah an hawn van. Nunnak taktak Bawi Krih kong thawngtha bia an hun kan phurh. Cu thawngtha bia nih cun, muihnak chungin ceunak ah lam akan hruai. Pathian he a rak ihlat mi kan nunnak khan Pathian fa sinak a kan pek i Pathian innchungkhar kan hung si hna. Pathian kan zumh ruang ah zungzal nunnak kan hmuh pin ah nun hnangamnak kan nei. Harnak caan zong ah bawmchan tu asi i khuaruahhar vansang au caan zong ah kilkamhtu asi.

Thawngtha bia nih a ken chih mi cu Fimcawnnak (Education) asi. Vuleicung miphun vialte kan zoh hna si ah cun cathiamsang tamnak pohpoh an thang cho. Kanmah ru te in Laimi kan sinak zong ah cucu a hmanmi asi ve. Aluancia kum 100 lio kan sining le nihin kan sining cu ai thlauning a fak ngai cang. Cu bantuk kan tthancho nak hna cu Thawngtha bia le Fim cawnnak ruang ah an si.

Kan ram dirhmun chiat ruang ah Fim cawnnak kar kan hlannak belte ah Theology lei cawnnak cu kan tam ngai nain Technology, Medicine, Science etc.. lei tu cu an tlawm tuk rih. Ram pakhat sersiamnak a a herh deuh mi tu cu Technology te science te, medicine te..etc..tu hi an si nain....Khapkhat lei ah theology cawnnak zong cu a ttha tuk ve thiam. Minung pakhat nunning cang tampi a remh khawh ve i mitling ah a sersiam khawh ve. Apoi ngaimi tu cu zei kan cawnnak hmanh ah kan serious taktak tawn lo mi hi asi. Fak pi zuamnak, lunglut mi te puitlinh thai nak tiang in kan cawn huam tawnlo mi te hi thil poi asi. Adang hoi cu kan zulh lomi lam hrawn pah luklak kan hmang hoi. Theology cawngmi hna nih ecology uar pah bantuk, politics uar bantuk etc...azei van chimceihnak poh i ithlak khawh bantuk ttung i thukpi le fiangfai tein theihhngalh mi neih ttunglo kan tam tuk hoi.

Cu caah cun, thaizing ca lam kan isiamnak le miphun tundirh nak ah cun fim cawnnak ah kan ibiatak i kan zawh mi lam kha a dongh tiang kan fuh a hau. Albert Schweitzer nih Hlawhtlinnak biathli cu thabat a thei lomi bantuk in umkal hi asi ati. Lam canceo tiang hmanh kan kal cang asi ah cun atang rihmi lam zong kan kal kho ko lai. Miphun dang hna tluk ve, tei ve kan duh hna si ah cun hlawihlei in kan izuam a hau lai......

( February thla ah ka rak ttial cang nain nihin lawng ah ka van thlah).

Damnak

Japan kum 6 leng ka um chung ah tutan hi thokho lo lak in ka zawt asi. Ni3 asi cang i kai hlei lo. kakhuaruah a har ngai. Ka taksa peng i lungmit nawn in ka um peng. Nizan cu Sizung ka va kal i sii tam nawn an ka pek. Tizen an ka laak i Drip an ka thlaih.

Bible chung ah damnak kong he pehtlai in Psalm 103:1,2,3 "....Ka sualnak vialte kha a ka ngaihthiam i ka zawtnak vial te kha a ka dam ter" tiah kan hmuh. Voi tampi cu damnak kong ah hin sibawi hi kan ibochan tuk tawn ruang zong ah asi pah kho men. James cakuat chung hna ah cun, Krihfa upa hna nih chiti huh hna seh law thlacam piak hna seh ti zong kan hmuh. Tutan cu thlacamnak rumro ka lung ah a um.
"Pathian na hmaika ah hin mitling lo ka si i, mi chambau ka si. Na ka fialmi rian hmanh tlamtlinh khawh lo in kai phet lengmang. Na hmaika ka sualpalhnak le tlin lonak vial te hi ka ngaithiam hna law, nangmah sunpar nak caah ka tim lam. Ka zawtnak hna hi ka dam ter. Zisuh Krih thawngin damnak ka hmuh ter" ti i fak pi thlacam rumro ka lung chuak ko.

Voikhat cu, sunday school ngakchia ka rak cawn piak hna i hmailei ah zei dah si nan duh tiah. Nu ngakchia pakhat nih sibawi ati, cun missionary ati. A tha tuk, damlo mi si na chunh hna lai cu ka ti bak cu, si lo, thla ka cam piak hna lai a rak ka ti ko e....Pathian nih hin sibawi te hmang zongin a kan dam ter i, a caan ah cun sual ngaihthiam hal i thlacam piak i damnak hmuh zong a um. Samaria mitha pa tuan bia kan zoh ah cun, thlacam piak nak si loin, thlopbul nak in a dam. Nain, mitam pi tu cu Bawi Zisuh nih bia ka khat te a chimnak in an dam. A caan ah rian a fial hna i an tuah ah cun an dam.

Zei si hmanh ah Damnak cu Pathian sin a ra mi asi. Pathian kan damnak asi.

Monday, March 9, 2009

Dawtnak hmual




Dawtnak kong hi chim le rel cio asi nain, a taktak ah cun mizawn van ruah le van dawt taktak hi thil har ngaimi a lo tawn. Phunzai nak um lo tein ahlei cee lam va kal chap a si caah amiak lawng a zohtu hna caah cun hnulei chit tak colh ding hi afawi hringhran ko. Neihchiah lei in van tah ah cun, har riangmang tein kawl hawl mi, voikhat ah hman dih ko ding cu sian ding hrim khi asi hnga lo. Hlan deuh lio i kan Nu le Pa, Pi le Pu hna nih mah eiding siang loin, Khualtlung neih tik ah eidin te ding ti in an rak thleidan mi meicung sapherh te khi ka lung ah a chuak tawn!

2002 kum khuasik chuah hlan deuh, Avoi hnihnak Japan ka tlawn lio ah asi. New Delhi-Hongkong- Osaka tiin Cathy Pacific Airline in Osaka khualipi cu zantlai nawn ah ka phan. Hotel reservation tuah cia mi ka neihlo caah Airport kam Hotel ka hei fuh colh. Zankhat riah man ka hal hna cu, ka mit Vei tiatia in ka au colh. Only 25000 Yen per night for single, an ti. US $ 230 tluk hrawng asi hnga! Cu zat rilmal cu!!! India ram Bible sianginn ka rak kai lio i kumkhat chung ka hmanmi nak in a tam deuh. A chapchap ah ka kut chung ah US $250 hrawng lawng hi ka neihmi asi rua dah ka ti, ka suitcase man fawnh chih in... New Delhi in kaa thawh lai ah Hotel telephone number ka khawmh ta mi pawl kha pakhat hnu pakhat ka chawnh hna i riahman ka hal pah chih thluahmah hna. Vantthat ah, Hotel seagull timi nih ttha tein an rak ka leh.

Tlawmpal ah shuttle bus nih a rak ka dawn i Hotel lei ah a ka hruai. Room ttha deuhmi pawl a dih cang i Room hme deuh mi ah mantlawm deuh tu kan in lak lai apoi lai maw tiah, iangnei leoleu te nih a van ka nawl. Elaw khei! Manlak lo i tthut sawhsawh hmanh pei ka ngamh cu tiah, ka Amen colh. Room chung ka luh cu khuaruah har lei khi asi, aman tlawm rup cun Japan ah cun a zaa taktak khi asi. Aw! Bawipa, Pathian ka lungchung hramnak aw na rak theih dah mu!!!

Athaizing cu Tokyo lei kal dingin tlanglawng zung tiang shuttle bus nih cun a ka thlah tthan. Shinkansen(Bullet train) ticket ka van cawk i phaisa ka neih huaha ti lo caah, lampi tluan chung cu theihaang ttukttak irinh chawmh dingin ka tim. Osaka - Tokyo hi Shinkansen cun suimilam 3:30 tluk hrawng a rau. Khuaruah har ngai asi mi cu, cu tlanglawng cit cu dah kaw Vanlawng cung tthut he aa lo pah cu e...Hakha i Tang hra ka rak cawn lio ah, kan saya pa nih arak chim tawn i zumh khawh ka rak iharh ngaimi cu hi Japan Sinkansen kong hi a si. "Japan ram i bullet train cu khuakhat in khuakhat kar a kal lio ah Thlalang hrai chung ah cawhnuk a khat in an chiah i atle bak loh" arak ti. Asi tak hnga maw tiah, Caku hrai khat in tii ka chiah ve i Tokyo ka phanh tiang hi dor khat zong atle tak lo e...Nan zum cio hnga maw? Maw...Kawltlawng bia le tipil bia nan ka ti piak ve hnga dek! Cu tluk cun dah mu adaih khawh ka ti cu! Acit nuamh ning hi, fing le tlang ka cuan pah, ka ngu pah, hngilhtak ka siang fawn loh...um..umm ..Tlawmpal ah ka kam tthumi pawl nih chuncaw an van icawk cio hna i, arim nih ka chunglei te ahei sawh ve ko nain tii le pepsi kaa dinh chih i ttamlo te khi ka lo ve ko rua dah ka ti...

Tokyo ka phanh cu, tthal ti cu a lum taktak khi asi. Ka nau le Inn ka hei panh colh, pumh kal an rak itimh lio asi cang. Cu zan cu, hawikom pawl ka vun phone hna i an lau, ziah na phanh lai thawng na kan thanh lo tiah. Athaizing ah Kachin pastor ka hawipa nih an inn um dingin a rak ka laak. Zarh khat tluk ka caam hnu ah, voikhat cu Conference pakhat a um i ka kal ve. Thawngtha bia chim zong a ttha i, praise and worrship zong a nuam ngaingai. Cu lio ah cun, ka kam ah Japan nu va hna an tthu ve. Japan holh in an ka chawnh lengmang nain, holh ka thiam lo tiah mirang in ka hei ti hna. Ka Laimui te zong khin hei ruahdamh pah ve awk an si nain:) Tlawmpal bia kan iruah hna cun, thawngtha bia chim tu ka si nak le Japan ka hawng tlawn ve nak ka chimh hna. Rem cang ah zaanriah ei-tti ding le thlacam piak dingin an ka sawm i, OK ka hei ti ko hna.

Zarh 2 hrawng a rauh ah Rawl-ei a ka sawm tu hna chung he cun kan itong hna. An umnak Station hi Tokyo area chung asi nain tlawnglawng in 1hr deng kal asi. Biakinn ah kal hmasa usih iah ati caah Biakinn cu kan fuh. An Pastor te he kan ikom hna i zumhnak kong, Krihfa nun kong, Evangelism kong te hna a phunphun kan iruah hna. Cu zarh cu an sin phung chim ding zong an ka sawm colh. Pathian thlarau rianttuan ning hi dah ngai minung nih theihawk a ttha tawn lo e...Ruahlo ah, an Pastor pa nih kan mah he rianttuan tti dingin in sawm sih law na duh hnga maw tiah biatung a van dirh ko! Aaaa..ka khuaruah lei a har! Thlacamnak zong ka nei ve lai i, Pathian lamhruainak tu kan zoh hna lai. Tuhnu thlakhat ah bia kan leh te hna lai tiah ka hei ti. Pathian dawtnak hmual hi a faak hringhran ko. Nihin tiang, Japan ka um chung vialte ka herhnak poh ah an ka bawmh i, taksa lei ah nu le pa bantuk in kai neih thai hna. Cattial thiam pa khat nih a rak chim bal. "Pathian nih lam pakhat an khar piak ah cun, lam dang an hun piak tthan lai" ati. Ka nunnak ka ruah tawn tik ah phorhhlawt ding zeihmanh ka nei lo, Bawi Krih le Vailam tah lo cu ti hi ka fiang chin lengmang. Dawtnak hmual cu a rak faak hringhran, miphun pehtlaihnak nei lo pipi zong unau, nu le fa ah a kan siam ko.

Aliamcia kum 20 hrawng ah khan asi. Tokyo khua kil lei ah Cozah nih Innthar sak an timh caah a umcia mi thing Inn tete an tthet diahmah hna. Inn pakhat an ttheh i a vampang an boah lio ah Inntlawng laikeng hmete pakhat, Vam kar ah aphei zawn in thir nih a khenh chih nain a nung rih mi an hmuh. Zeitin dah a nunrih ning asi i, cu vam karlak ah cun thir nih a khenh chih ning asi hnga tiah an khuaruah a har dih. An vun ruah deuh tik ah, kum 10 luancia kha Inn an rak sak lio i arak cangmi asi kha an hngalh. Khuaruah har in an zoh ko lio ah, cu vam a van changtu Vam tang in laikeng hmete dang pakhat rawl iseh bu in a hawng mangmi pakhat an hmuh. Cu hlan chung vialte cu a hawile laikeng dang nih rawl an rak pek peng ti a fiang. ( Japan thing Inn pawl hi Vam phen an lawng hna). Zei tluk dawtnak ngan in dah thil nung hmete te hmanh an zawn an iruah. Dawtnak nih hin khuaruah har thil a tuah zungzal ko.

( Hi capar hi 2005 ah ka rak ttial cang nain ka chuah bello, Forum ah ka rak tar hrulh a can ceo in. Nihin ah tlawmpal ka chap i, CIM sermon ka rak ttial bal mi he ka fonh chih mi asi)

Saturday, March 7, 2009

Laimi le Zurit III


'Zu ka dinnak kum 25 asi cang nain, a ka leem rih loh' .... laipa pakhat bia

Europe ram tthen ummi hawikom pakhat nih a chim mi cu 'Kan umnak khua ah cu hlan i nikhat chung zuar ding tiah an chiah tawnmi Zu pawl khi, Laimi kan phanh hnu cun chun hlan ah an zuar dih tawn e..' tiah a rak chim bel. Mizo hawinu zong nih bia porpok i 'Tedim le Sa, Falam le Nu, Halkha le Zu' an ti ttheo mi hi el awk ka thei bak loh tiah a von bet.

Zudin hi zei ti ngaipi i soisel ding cu ka thei lo nain, Laimi zurit tu hi cu chim donglo asi ko rua hnga! Zei catiah, hawi dang nak in kan sopaw khun i hnahnok le buaicur i um lo cu aa ziak lomi kan lo. Zurim tlawmte kan nam hnu cun hawi lawhlo kan zual hma ngai. Khuaruah har ngai asi rihmi cu Zu thaw lo pi, Zu tha lo taktak pi zong khi kan din thluahmah duh thiam ko. Tlawmte van rit deuh bak hin a ngamh mi chuak uh ti lung put ngeih kan itimmi hoi.
Ramtha phanh hnu zong ah zurit cu tthawn ngai ah aruatmi um pah rih ttheo asi ko rua. US hna ah cun, Zurit bu mawtaw mongh hmang hna an tam ngai i, tu le tu tlaih an tong tiah an chim ttheo.

Pu Hremang nih Zudin bu mawtaw mongh kong he pehtlai in atanglei bang attial( Fimnak.com).

Zu in, ri, mawng cingin motor na mawng asile;

England ram ah- kumkhat thawngtlak, kumkhat driver laisence lonsak, le $250 cawhkuan.

Russian ram ah- damsung motor mawng license laksak.


France ram ah- kumthum sung license laksak, kumkhat thawngthlak, le $ 1000 cawhkuan.

Poland ram ah- thawngthlak, cawhkuan le motor mawn zirtersal.

Norway ram ah- zarhthum sung thawngtlak le hnattuankhung ttuan, kumkhat sung license hloh, a hnu kumnga sungah voihnihnak zuri lala in motor a mawng a sile damsung license hloh.

Finland le Swenden- kumkhat hnattuan khung thawn thawngthlak.

Turkey- zuri (zuin, zumawng) in motor mawng cu palik pawlin khawleng peng 30 hlatnakah an hruaiih dunglet in khawsung tiang an fehter.

Malaya- zuri cingin motor mawngtu pa cu thawngthlak asiih nupi nei asile a nupi khal cu thawngin sungah a lut ve.

Bulgaria- a voihnihnak danpahbal (zuri in motor mawng) asile thah theih asi.

El Salvador- a hmaisa bik zuri in motor na mawng asile cucu a neta bik asi. (Excution by firing squad)

Chin ram (Rihzin)- zuri cingin Rihzinah tluangten motor na mawng thei asile arsa thin le zureu langkhat na hlawhbet ding.

Tthen khat pawl cu tthinh nemmam cu chim hlah i uanthlar nak hmanh ah kan hman. Zei can tiang dek kan hei i uanthlar ko ne hnga, zurit cu!!!!!!!!!!!!!!!!

Wednesday, March 4, 2009

Laimi le Zurit II

"Zuri an umnak hmun cu hrial ah a tha bik"

Nai te cu Japan hawikom rual nih rawl ei nak nei ti hna usih tiah an ka sawm ve caah, an bia el sian lo ah kaa thawhve. Caan sau nawn aa hmu ti lo zong kan si hna i a nuam ngai. Italian restaurant asi i eidin thawthaw zong atam i ka ei kho ngai, keimah chin chap. Wine, beer le Wishky te hna zong an ding pah hna. Ari tawk zong an um nain, ahohmanh zurii an lo lo. An hmurka le aw-aan zong a sang hlei lo. Bia nuam zong kan chim pah i biathatha zong kan iruah len hna. Tinlai cu isian lo bu in then caan zat cun kan tian hna. Aw...miphun dang vial din-ei pah bu in ihawikomh zong an thiam ngai dah mu...

Nizan cu, Laihawi pakhat nih Inn thar an luh caah le an in chung ah herhbau mi le computer te hna an thiam lo mi tete siam piak dingin a ka sawm caah zantlai hnu ah ariak in ka va leeng hna. Vur asur i khua zong a kik pah. Ka zenh ngai nain ka sia rem lo caah ka va kal cu asi. Lai hawi dang pakhat zong a ra ve. Aa..bia nuam zong kan chim pah lai, biathatha le bia thaw thaw kan iruah hna lai cu tiah an inn cu kan van phan. Tlawmpal ah an thil tete cu an van chuah i kei zong Cola dur ngannawn kaa hunh ve. Bia ruah kan van ithok bak ah unau pa cu a bia cet nawn manh ko. Ah..siti lo tiah, kanau, rii hlah muh, ari mi he biaruah hi a nuam lo tiah ka van chimh cu..lekhai..ai hlirh nawn ko e...Ka phaisa tein ka ding ti phun khin bia a van laak nawn i, zeizei zei a van ti len ko. Voikhat thongh i ai ngal colh ding te khi asi i, amah maw zaangfak deuh asi Laimi kan moral he tiah khuaza ka ruat manh. Adin mi te cu Yen 150($1.20 hrawng tluk) man Japan sake te khi asi. Tokyo khua chung um kal hmanh an thiam thathi rih lo i miphun dang sin thutdir ning cang le Japan kan um chung i thiltha le fimnak tampi ilaak ding te hna, Vulei cung ram phun2 kong te hna, nihin kan laimi thutdir ning te hna, Biaknak kong te hna kan iruah hna lai tiah kai ruahmi cu..zei bia...an van chim ve hin cun, 'Ziangkim theithlulh' si hoi hna kaw...e lau..Laimi kan cem...

Minung hi aho kan si ah pumpak ka lungput( attitude) hi kan hmailei biakhiak tu pakhat asi. 'Omniscience' lungput hin cun thancho dawh cu kan si rua lai lo. Cu chap ah riit pah lengmang asi rih. Tlawmte kan riit in, sopawt le ingchiat hram kan van ithok theo hoi. Miphun dang hmai ah le ka ralchia ngai nain mah laihawi rual lak ah cun Aungsan turiyah pek tlak lawngte kan ilawh ter. Aw..aw..Zeitik tiang ko dek zuriit zong kan thiam lai lo i, zu nih a kan hrawh rih hnga aw....

Tuesday, March 3, 2009

Interviews with Rick Warren


Thazaang ka ngah tuk e, atanglei interviews te hi:

In an interview by Paul Bradshaw with Rick Warren, author of The Purpose Driven Life, Rick Warren said:

People ask me, What is the purpose of life? And I respond as follows - in a nutshell, life is preparation for eternity.

We were not made to last on earth forever, because eventually, God wants us to be with Him in Heaven. One day my heart is going to stop, and that will be the end of my body - but not the end of me. I may live 60 to 100 years on earth, but I am going to spend "forever" in eternity.

This is the warm-up act, the dress rehearsal. God wants us to practice on earth what we will do forever in eternity. We were made by God and for God, and until you figure that out, life isn't going to make sense.

Life is a series of problems. Either you are in one now, you have just come out of one or you're getting ready to go into another one. The reason for this is that God is more interested in your character than your comfort. God is more interested in making your life holy than He is in making your life happy. We can be reasonably happy here on earth, but that's not the goal of life. The goal is to grow in character, in Christ-likeness.

This past year has been the greatest year of my life but also the toughest, with my wife, Kay, getting cancer. I used to think that life was hills and valleys - you go through a dark time, then you go to the mountain top, back and forth. I don't believe that anymore. Rather than life being hills and valleys, I believe that it's kind of like two rails on a railroad track, and at all times you have something good and something bad in your life. No matter how good things are in your life, there is always something bad that needs to be worked on. And no matter how bad things are in your life, there is always something good you can thank God for.

You can focus on your purposes, or you can focus on your problems. If you focus on your problems, you're going into self-centeredness, which is "my problem, my issues, my pain." But one of the easiest ways to get rid of pain is to get your focus off yourself and onto God and others.

We discovered quickly that in spite of the prayers of hundreds of thousands of people, God was not going to heal Kay or make it easy for her. It has been very difficult for her, and yet God has strengthened her character, given her a ministry of helping other people, given her a testimony, drawn her closer to Him and to people...You have to learn to deal with both the good and the bad in life. Actually, sometimes learning to deal with the good is harder. For instance, this past year, all of a sudden, when the book sold 15 million copies, it made me instantly very wealthy. It also brought a lot of fame that I had never had to deal with before. I don't think God gives you money or fame for you to own an ego or for you to live a life of ease. So I began to ask God what He wanted me to do with this money, fame and influence. He gave me two different passages that helped me - Corinthians 9 and Psalm 72.

Firstly, in spite of all the money coming in, we would not change our lifestyle one bit. We made no major purchases. Secondly, about midway through last year, I stopped taking a salary from the church. Thirdly, we set up foundations to fund an initiative we call The Peace Plan - to plant churches, equip leaders, assist the poor, care for the sick, and educate the next generation. Fourthly, I added up all that the church had paid me in the 24 years since I started the church, and I gave it all back. It was liberating to be able to serve God for free.

We need to ask ourselves: Am I going to live for possessions? Popularity? Am I going to be driven by pressures? Guilt? Bitterness? Materialism? Or am I going to be driven by God's purposes (for my life)? When I get up in the morning, I sit on the side of my bed and say, 'God, if I don't get anything else done today, I want to know You more and love You better' ... God didn't put me on earth just to fulfill a "to-do" list. He's more interested in what I am than what I do. That's why we're called human beings, not human doings.

Sunday, March 1, 2009

Dothlennak zoh thannak


Latin America ah cun 'Che Quevara' tiah cun atheilo an um tuk lo. Kum 30 lengpi aliam cia ko nain amin dai kho lo. Upatnak an pek peng i zapi thinlung ah hmunhma a nei peng. Zeiruang ah dah, hi Argentina Sibawi pa hi mah tluk lawmmam hin an upat hnga i mi thinlung chung ah a nun peng hnga?

"Zeibantuk Dinlonak hmanh na zoh sawh khawh lo ah cun, ka hawikom na si" tiah arak chim bal. Cuba ram dothlennak an tuah lio ah siseh, a ralkap hna nih mipi cung ah thilsual an tuah ah cun zeitik hmanh ah a ngaithiam bal hna lo.
" Mipi ca i riantuan mi nih mipi cung ah palhnak tuah ve ding in nawl anei lo" tiah a ti. Cuba ram dothlennak a tlamtlin hnu ah Fidel Castro he mipi ca riantuanning kong ah an ruahnak ai dam caah, Cuba Citizen asi nak le cozah bawi atuannak chuah taak in Congo ram dothlennak bawmh chanh dingin a kal. Cuhnu cun, Bolivia ram dothlennak atuahmi hna bawmhchanh dingin a kal than.

Ziah hi tluk in nunnuam, bawinak le nupi fale he umtti khawhnak anei ko nain hi vial te kal taak in cu lam cu ai thim hnga? Dothlennak cu zeitik hmanh ah a awl mi asi hrim lo. Thihnak nih a hngah hna i thinphan dai loin ramtang ah um a hau. Latin America ram hna mipi sifaak tuk le harsatnak phunphun an inmi zoh sawh khawhlo ruang ah cu lam cu ai thimnak asi. Bolivia dothlennak chung a luh an theih le cangka in heh tiah cozah nih an kawl. A ralkap hna zong an tlawm te, experience an nei fawn lo. Asi nain, Bolivia ram hruaitu pa nih a tih hringhran.

A Ralkap pawl sin ah a chim tawnmi cu, Commanding officer hna nih na kuttang ralkap sin ah upatnak he command na pek hna lai tiah ati. Upatnak le hmaizahnak tello in micung ah nawlneihnak langhter nak nih cun ithennak, idawt lonak a chuahpi zia fiang tein atheih. Ram mipi hna sinin man loin zeithil hmanh laak a duh bello. Pumpaak zalon nak le zapi zalonnak ttha tein a theih fian. Amah hliam aton zong ah a ralkap hliam tong mi hna zawn a ruah hmasa. Biakhiahnak a siam tik ah dinnak lei ah atang zungzal. Hi bantuk mipi caah zawn ruahnak le dinlonak dohnak ah a lungthawng mipa cu aho nih dah upat lo in a um khawh hnga? Profeesional lungthin taktak anei. Field Marshal Erwin Romel, German ralbawi pa zong hi professional lungthina nei taktak mi asi ve. Raldohnak ah Mipi siseh, an ral hna cung ah siseh, POW hna cung ah siseh Geneva Convention nih Conduct of Warfare atuahmi upat peng ve mi asi ve.

Hihin, Laimi zong dothlennak kar kan hlannak ah Professional lungput he kan kal a herh. 'Excuse' kan neih tam tukmi hi cohlan awk thlak asi hrim lo. Kan mah zong nih kan ngamh lo mi kong ah midang hna rian fial men kan hmang. Zapi sin ah umthut zia kan thiam hawi lo. Uniform kan ihruknak suallam kan thlau leng mang. Hi vialte hi kan iremh hrimhrim a hau. Culo ah cun, kan caah nithlak a tuan lai i, nichuah a har ko lai. Zeitin dah na ruah ve?