Monday, July 27, 2009

Ram Nuam Cem lei ah - V


Kum 6 leeng Lairam hmuh ti lo hnu Lairam tlun tthan cu a nuamhnak hi chim dongh awk a tha hrim lo. Kaa tthanpi mi Lai nunnak hna bantuk hi vulei cung khua zeiram phanh hmanh ah a um tthan kho ti hnga maw? Lailei nun ka tem ta mi nih khua tampi a ka ruah ter i khuaruahning thar zong a ka chap. Lairam ah zeitluk in dah rianttuan awk a tam zong a ka hngalhter tthan i 'Lairam hlei lo cun ramnuam dang a um lo, Laimi caah' ti zong a ka ruah ter ngai ngai. Laitlang thli thiang, nichuah le nitlak aa dawhning le zinglei arkhuan thawng, khuati a nuam tawk asi ning le cinthlak nak ah an tthatning hna, Pangpar phunphun nih a tuamning le tiva te an idawh ning, khat le khat kan ikomh ning hna le kan nunphung dawh hna etc... ruah cim lo an si ko.

Khua ka caam chung ah tiva kan kal i tlang zong kan kai. Tombuk tlang hrawn ah kehthei kan hrawng i Lambua zong kan pah len, Iang2, Hlawn2 le chin2 tiah. Kehthei areh pah cang caah lamhlat deuh kan panhnak ah bur kan pah cu asi. Ka phanhka te ah hawidawt hna nih kehthei an ka hrawn piak i an rak ka pek tawn. Khengkur khat khat bak ka ei dih hna. Ka nu nih mirh nawn in a ka zoh i 'an thawt tuk hi teh, tampi'n ei' a ka ti :). Zan thlapa vang tang ah hawikom hna he hla zong kan sa. Mino dihlak he Tombuk tlang kai le Drama paih kan itimhmi belte caan nih a ka daih lo tuk caah kan tuah manh hna lo, apoi taktak kan ti cio. Khua ka caam chung vialte a ka daw tu ka nu le pa, chungkhat, Krihfa bu dihlak, hawikom le mino hna le khua nu khua pa dih lak cung ah hi capar te hin kaa lawmhnak ka langh ter. Nan ka dawtnak a lianngan hringhran.

Thantlang ka phanh zong ah hawikom daw-tu hna, ka duh herh poh a ka zalh piaktu le Bike a ka phur tawn tu hawi le dih lak cung ah lawmhnak chimcawk lo ka nei. Thawngtha bia chim ve dingin Caan a ka siaherh tu AG krihfa bu cung ah lawmhnak chim cawk lo ka nei fawn. Zan pumh ah thawngtha bia chim a ka sawm ko nain caan ka pek khawh lo caah nan hmai kan khap hna lo i kaa lawm tuk ti chim bel ka duh, TABC sang hruaitu hna. Caantha tu Bawipa nih kan pe than hram seh.

16th June, 2009

Zingka in kan inn-tual le inn sir lei ah hawikom hna le chungttuan pawl an ituai len. Saya Amos he Sipawlaih fung 50 hrawng le Kunza tlawmpal kan cawk i 'chungttuan pawl caah' tiin, 'Thihtuanhnak si' kan put hna ka hei ti pah hna. Chun hrawng khin cun hawileng tete zong an hawng chuak pah hna i Inn leng kan khat nawn cang. Pumhnak programme thawk aza ko tiah Inn chung lei ah kan lut dih hna i Saya Tling nih pumhnak a kan hruai. Khuabawi pa, Ka U hrang, Pu Cawi le khua upa pa dang 2 hna nih bia an chim. Ka nu le pa nih lawmhnak bia chimnak an nei i kei zong nih lawmhnak bia ka chim ve.Rev. nih thawngtha bia a kan chim.

Khua a ka ruahter ngaingai 'Keimah hna, kan khuami te na si, kan fa nasi, Ramdangdang in Khua tiang na hawng kan tlawn, kan ilawm' tiah lawmhnak bia chimnak le thlacam piak nak hna khua pi tein an ka neih piak mi ka ruah tik ah ka lung ahno hring hran, lawmhnak in ka khat fawn. Ka pa hi Sialam asi i, ka nu farrawn asi. Thantlang ah ka chuak i ka tthang. Tang 9,10 Hakha ah sianginn ka rak kai i India lei tuah College ka rak peh. Farrawn hi acaan ah ka rak tlawng pah tawn nain sau ka um tak bello. 1986 hrawng asi ko rua Farrawn Jubilee lio hi ka phanh hmasat cem asi. Cu le cangka 'I've Chemistry' ka ti hnga maw ka rak tlaihchan thai. Thantlang kan um lio i Khualei mi an kan tlun tawn ah hin ka rak inuam tuk. Memu nan ka phurh maw ka ti tawn hna. An ka dawt tuk i ka ngamh tuk fawn hna. Ka pa Hmun nih a ka pom pah in a khup thir ter tawn ko ah hin ka rak duh tuk. Aka thlim colh tawn.
Ka nu lei in ka khuaram le ka Laihritlai an si nain 'hi tluk an ka dawt nak ngan hi' ti ka ruah tik ah Pathian dawtnak thawngin asi ko ti lo cu zeihmanh chim khawhmi ka nei lo. Khua Upa hna nih an ka len lio zong ah asi khawh chungin Vok thah lo dingin ka chim ve. 'Thlacam piaknak nan ka neih piak ding cu ka duh cem mi asi, nain Vok thah tiang cu sihram hlah seh' tiah voi tampi thiam tawk in ka chim ve. 'Kan in dawtnak hi kan cohlan piak ko' tiah an ka ti tik ah ka nun chungril thuhcemnak a phan rua tiah ka ruah. Ka phut lo ning hi fiang tuk in kaa thei fawn! Aw...zei zong vialte hi Bawipa dawtnak thawngin asi ko ti lo cu chimawk ka nei hrim lo.

Pumhnak dih cun zapi tein kuttlaih khawh kaa zuam hna i, 'Nan ka dawtnak kaa lawm tuk' ka ti pah hna. Tual leng ah kan chuak i thudan sau cung ah kan ikulh hna. Biaruahnak le bia hal nak zong sau lak te kan nei. 'Open air talk' hi nuam ka ti bak mi asi ve. Hi bantuk biahal bialeh nak ah hin kan mizia zong a lang i lungsau le fiang te'n biachim khawh zong a hau fawn. Duhmi poh an ka hal i ka theih tawk in chim khawh kaa zuam ve. Fiang te'n ka theih lo mi tu cu 'hi kong cu fiangin ka thei loh' ka ti ko. Vulei cung ram le ram karlak ka hmuh ning, Zumhnak kong i bu khat le khat kan idan nak tete, Japan ram i khuaruah har deuh mi, Khuaram tthancho nak ah a herh ti ka ruahmi etc...aphunphun in asi. Science kong bel ah chimawk ka theih lo mi zong an ka hal. SayaKyi nih atheih lai tiah ka ti.
Biaruah pah ah nihchuak tete zong ka telh pah lengmang ve. Pu Cawi nih capo biatak pawl a chim ko ah kan ilunghmuih khun hna. Dang lengmang in ka ni i, voi-2 bak thuthmun tthial in ka ni. Keng fak cikcek tiang 'nih' cu a phu ve taktak si. Angai kho ve lo mi kan siaherh tuk hna....


Ka kir lei zong Tlanglo tiang Bike 2 in an ka thlah. Tlanglo ah zan 1 riah ta ka duh caah asi. Tlanglo in Farkawn, Farrawn in Aizawl tiah ka lan. Aizawl phanh le cangka Bible sianginn hawnnak programme ka nei colh. Zarh 1 chung Ca ka chim ve ta manh. Kan church le Bible Sianginn nih thlacam piaknak le thlahnak zong an ka neih. Aizawl in Lengpui Airport tiang kal nak ah Pu Hrangnawn nih a motor le kan church nubu nih Taxi in an ka thlah. Aizawl hi caansau nawn ka rak um bel nak asi caah asi rua, tlunkal lai poh ah chuah taak kaa harh ngai tawn. Hawikom le Krihfa bu he itthen a har pin ah a khua hrim zong hi ka tlaihchan ngai, rak um ve cia nak hrat cu. Delhi ka phanh tthan zong ah, khuaruah zong a har i lawmhnak chim zong ka dongh khawh lo mi cu Chin Believer's Church nih dah kaw, thlacam piaknak le rawl dum tti nak an ka neih piak ko cu. Har le fe le, refugee life an si ko bu ah hi tluk i an ka dawt khawh cu ka ti. Bawipa tu nih sunparnak co ko seh law, thlachuah van luh nih zul zungzal ko hna seh. An cung ah kaa lawm hringhran.

Khuazei kan phanh cio hmanh ah mah le khuaram te hi a rak nuamcem ko. Zinglei arkhuang nih a vun kan tthanh i, Laitlang thli thiang van dawp i Pangpar dawh phuntling nih an tuammi Lairam te hi cu zoh cim lo asi ko. Tlanghra dan ramleng zongin ngaih cim lo cio asi. Sersiam tthannak ding ah Bawipa nih caanttha tu kan pe cio hram seh.............

"Ram nuam tlawng hmanhning, maw chilchial te'n lang lai pei tiah, khawi maw Laikhua te kha, lungleng in ka ngai riang mang"




No comments:

Post a Comment