Nunnak tawhfung

Mifim hna nih nunnak muru siloah nunnak tawhfung cu 'Tinhmi kawl i nunpi' hi a si tiah an ti. Kan nunnak nih aa tinhmi hi zeidah a si? Zei hi dah ka nunchan a si? timi kawl i theih hnu ah culei hoih in nun kha a si. An chim ttheu tawn, 'vuleicung minung bilian 7 lak ah 70% tluk hrawng hi nun hnawhchan thei lo mi an si' tiah. Cucu a hmanmi siseh law, zapi hi fiang huaha lo in rak um sawhsawh cio si dawh ngai asi. Mifim pa pakhat nih, 'Nun hnawh chan mi/tinhmi nei lo in a nung mi cu, thlankhur a tlak ni a hngak sawhsawh mi bantuk an si' tiah a ti.

Cucaahcun, kan nun hnawhchan mi le kan nunnak nih a tinhmi theih hi aho ca poh ah a biapi. A thei mi caah zungzal nunnak theitlai ei bantuk asi. Ngaihchiatnak, lungfahnak le harsatnak hna nih an nunnak a hrawk kho bal hna lo. Ruahchannak an nei peng i kiangkap a cangmi thil hna nih an nunnak, hnahnawhnak a pe kho hna lo. Hakkauhnak, ttihnak, hnahchuahnak tbt nih a ttemttawn hna lo. Cucu nunnak tawhfung phunkhat a si. 

Kan khuaruahnak a bawmtu ah, Dr. Myles Munroe nih a lian nganbik mi pa-4 a chim mi cu:-

1. A liannganbik mi ngaihchiatnak cu thihnak hi a si lo. Tinhmi neih lo nun ve tu hi asi deuh.

2. A liannganbik mi cha-len(challenge) cu kan nunnak ah zeidah ka tuah lai ti mi theih a si.

3. A liannganbik mi palhnak cu manhlo ngai ttung i hmualneih hleng lo hi asi.

4. A liannganbik mi puicimhnak cu a hmanlo mi hmun ah hlawhtlin hi a si. 

Kan nih cio hi teh, zeidah kan nunchan asi? Nunnak tawhfung teh kan i tlaih in kan theifiang ve maw?------

Kan Phunzai lengmang deuh rua?

Filipi 2:14 "Zei rian nan ṭuan hmanh ah, phunzai lengmang lo le bia i al lengmang loin ṭuan u".

Jesuh Khrih khamhtu le Bawi ah kan cohlan hnu in, Pathian nih fa sinak a kan pek i Thiangthlarau in pumpak cio kan chung ah hmelchunh nak a tuah. Thiangthlarau nih Pathian innchungkhar ah a kan hrintthan caah nunning hlun vialte an lo dih i nunning thar aa thok. Nunning thar chung ah Khrihfa cu a nung mi asi cang caah, nunning thar sinak, Lamthluan le nuncan hna cu a cawn i cu chung ah a tthan ding hrimhrim a herh cang. Cu nunning thar chung i nunzia phunkhat asi mi, 'phunzai lengmang lo' hi nihin ah iruah tti ding in kan sawm hna. 

Achuani nih hi ti hin tehte a rak khan:-

"Ka hmet tein tuan ka rak duh zungzal mi rian pakhat cu, Air hostess (or) Vanlawng icit khawh lengmang nak asi mi rian hi a rak si nain, Bsc ka awn dihka in Air hostess rian cu ka rak sok ve i ka hmuh lo caah, Delhi khua i a ummi Company pakhat tu ah rian ka lut. Kum-4 chung zuam nak nganpi he ka ttuan i, mintthat nak zong voi-3 tiang an ka pek ko nain Promotion ( reng kai) caan a phanh ah cun, Kan Boss hna he aa chungkhat mi le zik a nawh kho mi lawng nih an rak hmuh tawn caah ka ngaih a rak chia ngai i, ka phunzai ttheu tawn. Ka rianttuan nak ah kaa nuamh ti lo caah fak piin thlacam nak ka neih hnu ah rian dang kawl ding in kaa tim i dinhnak ca (resignation letter) cu ka Boss sin ah ka pek. Cu ni ah cun, Promotion pek an ka timhnak ca cu ka Boss nih a ka piah!  Zei ka chim ti lo.

Thla-1 tluk hrawng kaa dinh hnu ah, Voikhat  cu ka hawinu  Google Inc. ah riansawk aa tim i, interview tuahnak ah rak ka zul a ka ti caah zulh sawh dingin kaa thawh ve. Rickshaw in kan kal i, Lam pi ah ka maw nu cu a lungmit, aluatchuak i ruahlo piin azual hma caah sizung tu ah kan tlik pi. Ka maw nu cu a kal kho ding asi ti lo caah, nangmah tu interview cu va tuah, chance asi tiah a ticket cu a ka pek. Zeihmanh a ruahawk thei huaha lo cun ka va kal ve i, test tlawmte le biahal tlawmte an kan tuah. Ni-2 a rauh hnu ah telephone an ka chawnh i, rianttuan ding ah kan in duh nain, Hqr. ah interview nei than ding asi lai caah, rem na ti ah cun Vanlawng ticket kan in kuat lai i rak ra, tiah an ka ti. Cu tan cu Vanlawng kaa cit hmasat cem asi i rian zong an ka laak.

Kum-3 ka ttuan chung ah, Voi-4 reng an ka kai ter i, ahlan i Passport mui hmanh ka rak hmuh bel lo mi kha, atu cu ka passport hi ramkip ka kalnak Visa nih Uk-2 hmai a khat cang i a uk-3 nak ka hman lio. Cu ah cun, India Vanlawng kaa cit tawn ah hin, ka ingpuang tawn i, aaa, a chia tuk e, a rim nam e..cu um loh, kha um loh, ramdang ta a tluk lo tuk tiah, ka lungchung tein ka phunzai tawn. Asinain, khua ka ruah tthan tik ah Pathian hmai ah ka ningzak tuk tthan. "Bawipa, ka hmet lio te i ka saduhthah na tlin ter nain, atu ka tlamtlin deuh tik ah cutin, kha tin tiah ka phunzai tthan? Aw...pathian ka sining tthing te kha",..tiah ngaihthiam hal in thla ka cam tthan, tiah a ti.

Zumtu hna, kan sining tthing te kha ttha te i kan ruah tthan asi ah cun, kan phunzai ngam cio hrim lai lo. Bawipa rak ka ngaithiam, ka nunnak tu nangmah sin ah kan hlanh than ti ko lo cu, zeidang kan chim ngam cio lai lo dah!!!!

1. Phunzai nak hi thlachuah an pe tu cung ah naa lawmh lo bia asi ko lo maw?
2. Na phunzai tawn mi kha, ttha tein ruat tthan hmanh? Thi hmete hna an rak si tawn?
3. Na phunzai lengmang ruang ah na mithmai a chia i na rian ah nuamh lo nak a chuak i thil ttha lo dang nih a zulh vima tawn!
4. Na phunzai ruang ah teh thil sining na thleng kho hlei maw? Thil ttha deuh a chuak hlei maw?
5. Kan lungput hmanlo mi kan iremh hlan chung cu, thlachuahnak thar nih a kan zul chap kho tawn lo, ziah tiah cun, atu i na ton lio mi hmanh na thlircawi khawhlo ah cun a dang cu zeitin dah chap ngam kan si kun hnga? etc...

Zumhnak ah kan tthan chin cio nak lai, an bawmtu asi ah cun, Bawipa nih sunpar nak co ko seh. Amen..

Missionary Rianttuannak thar

 (Atanglei cabia hi Global Mission Consultation May 11-14, Tokyo ah Dr. Obed Alveraz nih thawngttha bia a chim i asi. Cahmai-4 asi nain, zabok kauh in ka ttial tthan. Ka hrelhmi le ka nganhmi tam lak a um. A ning tein lehkhawh siseh law tiah saduh ka thah ngai nain, a tam tuk caah, abia ttha ttha tampi lanh taak bu in tlawmpal te zeimaw zawn tete lawng ka leh i ka ttial tthan mi asi.)

Matthai 20:1-16

I. Biahmaitthi

1. Thinagthlarau rianttuannak thar ruang ah Evangelical Missionary rianttuanning thar hi a chuak tawn

2. Theology zumhning aa dan nak hrawh i rianttuan ti a biapit nak

3. Missions rianttuannak ah Hruaitu thar hna

4. Mission rianttuan ning cang thar

5. Asining hoih in tuanbia thar

Pathian nih rianttuantu hi a duh zungzal i a za cang tiah a herh lo caan a um bal lo. Baibal kan zoh ah cun, Pathian nih rianttuantu thar a duh peng nak kong kan hmuh. Asi ah cun, zeibantuk rianttuan tu dah Pathian nih cun a duh kun hnga?

A. Thawngtha bia chim ding ah nawlngaihnak he aa tim cia mi

B. Arian ah dawtnak a nei i asining vialte tiang pekchanh a duh mi hna

Acunglei Baibal caang nih a kan chimh mi cu Kum 2000 chung Ramthar riantuannak kong asi.  Pathian nih a rian caah  aa pumpe mi a hlan hna (missionary) i a hlan chap lengmang hna i, rian a lim tiang a hlan chap lengmang rih hna lai. Abiapi ngai mi cu, Doctor asi ah, Senator asi ah, President asi ah Bawipa rian he an ipehtlaih lo ah cun riannei lo (Unemployed) an si. Ahohmanh nih kaa manh lo tuk caah ka ttuan manh loh tiah Pathian an el kho lai lo!  Cun, Adingmi Pathian asi bantuk in tuan man zong hlawk tein a pek. Cu rianttuannak ah cun ahmaisa an ttuan  ruang ah lianngan deuh an si hlei lo i riannei tu nih duhdanh lo tein hlawh a pek hna.

Mission rianttuan nak tuanbia:

Acunglei Baibal ah Riannei tu nih rianttuan tu a hlan hna nak ah Caan dot-5 in a hlan hna nak kan hmuh. Suimilam 6 (Arkhuang), 9(Zing), 12(Chun), 3(Zanlei) le 5(Muilai) tiah.

I. Caan-1 nak

A hmasacem ah Judah Krihfa hna hi hlan an rak si. Bawi Jesuh hrim nih a rak hlan hna i an mah hmang in Hmunkip ah thawngttha bia a rak karh. Cu rianttuannak hmual cu AD313 tiang a daih ti khawh asi. An ttuan man zong hlawk tein Bawipa nih a pek hna i, an Nunphung tiang a nung thai. Kumzabu pa-3 chung an ttuan i Kumzabu 21 nak tiang a daih hna. Nihin ah zohhmanh u, Jews pawl hi asifak mi nan hmu hrim hna lai lo!

II. Caan-2 nak

 Phu-2 nak cu Zurupian pawl a hlan tthan hna. Zurup ah Lydia hmang in thawngttha bia  aphan i an mah hmangin Vulei hmun kip ah thawngttha bia nih a cul. Vulei ramkip an tuk i an tei thluahmah hna, cu pah cun thawngttha bia an ken i an phanhnak hmun poh ah thawngtha bia an rak ceu ter. Zurup i thawngtha bia a phanh hlan an tuanbia kha zoh hman u, inawnnak le, vaihvaihnak le sifahnak etc.. nunnak ah timh mi an rak nei lo. Asinain, thawngttha bia nih a thlen hna i, Bawipa caah an ttuan chin ve caah, nihin tiang Zurup ram cu an nunning ah, an nunphung ah an rum dih hna. Cu cu Bawipa nih an hlawh a pek hna caah asi.

III. Caan -3 nak

Phu-3 nak ahlan tthan mi hna cu Mirang pawl(British) pawl an si i, kum 250 chung Vulei cung ah thawngttha bia karhnak ah mawh an phur. Missionary minthang tampi an chuak i, an mah thokin vulei cung ah Krihfa phu (denomination, Baptist, anglican, methodist etc..) tampi a hung chuak i ramkip ah mission rian an ttuan. Bawipa rian an ttuan hlan ah an ram le miphun cu zeidah an rak lawh? Paamnak, sifahnak, harnak phunkip etc..asi nain, an hlawh man cu Bawipa nih a pek tthan hna i rumnak lawng si loin, an Siangpahrang tthutdan tiang a fek phah.

IV. Caan-4 nak

Chaklei America pawl a hlan tthan hna i, an mah nih caan sau cem mawh an phur i khuaruah har in Bawipa rian an rak ttuan. Bawipa rian an rak ttuan hlan ah sifak le ruahchannak nei lo lawng te an rak si ve. Asinain, an hlawh man an hmuh i, rumnak, Nawl neihnak tiang in thlachuah an hmu. 'God bless America' ti tiang in an ram pi ah an tar i mikip nih an fuh hna. 

V. Caan-5 nak

Riannei tu pa cu mui lai ah aa chok i a um sawh ko mi hna ttiattum lo pawl a hmuh hna i a hlan tthan hna. Cu hna cu Ram-3 nak pawl (Asia, Africa, Mlddle east le Latin America) pawl an si. Hi ram hna komh in nihin ah cun Bawipa rian hi Vulei hmun zakip ah minung 500,000 missionary leng nih an tuan cuahmah tthan cang. Hmunkhat ah kutsih in Bawipa rianttuan chin hna usih, caan nih a kan daih ti lai lo. Ttuanman cu Bawipa nih a kan pek ko lai!

(Kan nih miphun tah zeitin dah hmalaak kan itimh ning asi ve? Bawipa rian kan tuan lo poh ah cun kan tlau chin lengmang lai. Pathian Biatak tampi zong kan theih men ko lai nain, Bawipa rian kan ttuan lo ah cun kan hmailei hi ruahngam zong asi loh. Kan Innpa Mizoram hna cu, an ramleng  Missionary 3000 (Bu kip fonh, mizo missionary ka hawipa tuak nak) leng an thlah hna! Bawipa nih an hlawh man a pek hna i nihin ah el awk ttha lo in an tthangcho! Joshua nih, Kei le ka Innchungkhar cu Bawipa rian lawng kan ttuan zungzal cang lai tiah ati bang, kan umnak ka kip ah Bawipa rian ttuan cio hna usih.)

Ngaihthiam hal

"The weak can never forgive, forgiveness is the attribute of the strong"

Mahatma Gandhi

"Forgiveness does not change the past, but it does enlarge the future"

Paul Boese

"Aluancia caan lio ah inn pa hna le mitampi nan cung ah chimcawk lo sual nak kan rak tuahmi vial te ngaihthiam kan in hal hna. Zaangfahnak te'n Pathian minin kan ngaithiam ko u. Thla zong kan cam piak u" tiah ngaihchihnak le lungthin dihlak tein ngaihthiam hal nak bia a chim pah in a mitthli tla mi Japan Pastor pa-2 hna biachim nak a ngai mi poh cu kan mitthli  atla cio hna. An mah phung bantuk tein an lu an ikhun i an kun. Mi  thong-2 leng kan si theu lai, Nagano Plaza Hall, Tokyo cu kan khat dih. Mah bia an chimnak hi, Global Mission Consultation, Tokyo, May11-14, 2010, Vulei cung ram tampi in Mission kong Civui lianpi an tuah nak ah asi.

Cu biachimnak a dih le cangka in, US ai-awh in a ra mi nu nih, 'American poh hmai ah rak chuak dih u' tiah a hawile a vun sawm ve hna. Stage cung ah cun Japan pawl le american pawl cu hmaitonh in an dir hna.  'Kan ram le hruaitu hna nih nan cungah thilttha lo kan rak tuahnak vialte ngaihthiam kan in hal  hna' tiah i ngaihthiam halnak bia ttha ttha a chim bu in a ttap pah. Cu bia ka theih ah cun ka lunghno i ka mitthli tla thluahmah ve. Pacan cuh kaa zuam nain chunglei i a chuak mi cu kaa um pi kho ve hrim lo, ka mitthli a luang thluamah ko. Hnuhmai ka zoh i midang cio zong aa sum kho an um hna lo.

Theihcio bangin ahlan ah Japan nih Asia ram dihlak uk arak itim i a rak tuk hna. A uknak hna ram poh cu a hrem hna i mi thong tampi nunnak zong an lak. Nungak dawh kip an tlaihhrem hna i an ralkap nuamhsaih nak ca tiangin an rak hman hna. Cu cu, nihin tiang, Tiluk nu cheukhat nih Japan cozah zong taza an cuai hna i zaangdawl nak an hal hna. Tiluk, Singapore, Korea, Malaysia, Philipine etc..an tuarning a rak fak hringhran. Mitampi thinlung chung ah nihin tiang a dam thlu kho rih lo. Cu thilttha lo an rak tuahser nak vialte cu Japan krihfa hna nih ngaihthiam an hal nak cu asi. Khatlei ah US nih Japan a sualnak a zoh khawhlo tik ah, Atom bomh a rak thlak ve. Cu cu Vulei tuanbia ah avoi-1 nak Atom Bomb, minung cung ah an thlak asi. Mi thong tampi nunnak chitkhat teah aliam i, mi thong tampi nih pum tlamtlin lo nak in an tuar thai.

Cu thil tha lo hna an rak tuah veve mi ruangah, tutan civui zong i Mizapi hmai ah ngaihthiam hal tonh nak an neih cu asi. Japan Krihfa tam u nih hin aluancia mi caan an zoh tik ah an cozah nih thiltthalo an rak tuahnak hi an philh kho lo i, an lung zong a dam kho taktak lo. Pastor tampi nih Asia ram hmunkip ah ngaihthiam halnak bia hi an chim lengmang. Nihin tiang Japan Krihfa tampi cu, hi an tuahsual nak ngaihchihnak langhter nak le ngaihthiam hal nak ah tiin, December 8 (Ralthawhnak an rak thanh ni) le August 15 (Ralsungh nak an thanh ni) ah rawl ulh in Pathian hmai ah thlacam nak an nei tawn hna.

Mahatma Gandi nih ati bang ngaihthiam nak hi mitthawng mi hna le mi puitling mi hna lawng nih an tuah khawh mi le an tuah tawn mi nunning asi. Aho poh hi a palh ballo le Palhnak a tuah bal lo kan um hna lo. Thil hmete asi ah, a ngan deuh asi ah, Palhnak cu palhnak asi ko. Isilhnalh lengmang nak cun, palhnak zawn ah thiamlo can ngam i ngaihthiam hal ngam hi raltthatnak taktak zong asi i hmailei caah lamkau pi aa hawn chinnak tu asi. 

Ruah awk:-

• Mi ralchia cu a palhnak kha a thuhnawh tawn
• Mi fim mi hna cu an palhnak ah thiamlo an cang ngam i ngaihthiam hal an iharh lo
   

Laimi caah Vulei Pahnih-I

"The soil of their native land is dear to all the hearts of mankind"

Marcus Tullius Cicero

"A man's homeland is wherever he prospers"

Aristophanes

"Vulei pi hi kan ram cu asi, kan phunglam cu Zalonnak" tiah Noble laksawng a hmutu Cattial thiam Dario fo (Italy) nih ati bang, Laimi ca zong ah Vulei pi hi kan ram asi ve cang ko rua? Sentanari kan tuah hnu kum 10 chung ah ahme mi te kan ngaikuang vulei in kum 4.5 milian leng a upa cang mi Vulei pi: Pawlitik, Chawlehthal nak le Zungthiamnak phuntling in an rak mongh i Vulei dang pi bantuk ah arak um mi hna lennak raltiang ram ah kan ipharh ve mi hi, minung 10,736 nih Cheraw an laam ruang ah Guiness Book of world record ah an langh mi nak in khuaruahhar atling deuh. Khualtlawng lamtlau hna cu an kirtthan i an itinhnak hmun an panh tthan tawn. Laimi tu cu lamtlau kan si lo i, kalnak theih ti lo ruang ah raltiang ram phan kan si. Cucu a hmu thiammi hna caah Record thar cem asi ko rua lai.

Raltiang ram hna hi Nunphung cawnnak lamthluan ah kum tampi kalcia an si hna i nunning le umtu tthut dir nak ah siseh, chanthar thiamnak phunphun in an milhtlorh mi an khuaram hna siseh, hmailei kum-50 leng tiang pi caah alamkip in timhlamhnak an neihmi etc.. hna ruah tikah Ngaikuang Vulei in a ra mi hna caah mang-cang-hlan zong alo i zeitindah a hram ka thok ve lai ti ruahnak lawng hmanh ah kum a liam kho rua lai. Naamtong le Tuhmui he icawm lio ah khan cun Caan hi a kum(kumvui) in tuak khawh a rak si nain Raltiang ram ah cun adeh (second) nih man a neih cang caah rianranh hi zapi nunning asi cang i aa chokpade mi cu vanchiatbia tu an si cang ai!!
Cu bantuk nunning thar chung um cang mi hna le Ngaikuang vulei hna karlak hi zei nih dah adonh khawh i, zei nihdah afeh ter chap khawh hnga?

Chanthar zungthiam nak ruang ah Vulei pi hi aa seeng thluahmah i a peer tthan cang ti asi. Cucu, chaklei um Brazil pa le thlanglei um India pa kha tluk ve ve in chaw an let tti kho i ateitu ding zong chimcia awk an ttha ti lo. Tiluk ram Guangxi ah zinglei ttawhmi epal le hai hna kha muihlan ah Tokyo ah cawk khawh asi cang caah zing le zan an ihmu kho ti khawh asi, chawlehnak ah. JW Marriot hotel, Washington DC , President suite chung TV zoh pah in Tio ah tii ramriak hawikom he biasawngtlorh asi kho cang ti cu ngacar tuak hmanhin asi kho lai lo nain el awk tthalo acang cuahmah mi asi cang fawn.

Aa hlat tuk rih mi Vulei pa hnih hna karlak hi chanthar zungthiamnak nih naihtuk ah achiah than ko hna nain, hmailei kum zeizat chung dah a daih te lai? Hi Vulei pahnih hna karlak hi aa niamsan chin lengmang lai i tthangthar chin hna nih an senghter chin lengmang khawhnak caah lamsial chung zong a hau i lam um cia zong remh lengmang a hau. Laitlang chuak le tthang mi Ramleng phancia poh nih Lairam an tlawn ah an inuam tuk i dia a riam an ti cio. Sinain, US chuak le tthang Laifa nih amah lungtho te'n Lairam ah hawikom a kawl i, a chungkhat ahlam hna i phone a chawnh hna ti cu thawng a leeng bal rih rua lo dah! Cuti lunglennak le diriamh khawhnak aa dang cang mi hna hi atu hin pehtlaihnak fehter khawhnak ah kap hnih mawh phurh nak hna hi zeibantuk dah an si khawh hna?

Raltiang ram um hna caah
Laimi le Krihfa sinak hi aa tthen kho lo mi asi caah kan biaknak le Krihfa bu hi kan caah a muru asi zungzal. Miphun, nunphung le Ca etc... zong a kan tlaihnak a umchun mi kan Institution asi caah thazang derter awk tha lo mi zong asi. Cacawng kho lo hna ca zong ah Krihfa bu hi Sianghlei ruun asi chih ti hi philh piak hna lo ding asi. Hika kan muru chung ah kan chuahtaak cang mi kan ram, kan tuanbia, nungphung le ca hna hi subject pakhat ah kan chiahthiam a herh. Cun, Zumhnak ah bu dang si nak nak in Krihfa sinak ah pakhat si nak le miphun ah pakhat si nak ikhahnak/ilawhnak mitin kan ihmuh le hlam zong a bia pi. Cu ti si lo caah cun, Laimi cu Krihfa ttha asi lai lo i a hrihram zong a fek taktak kho lai lo.

Lairam hi thawhlawm lawng si loin pumpak le inchungkhar he tlawn lengmang ding asi. Hna theihnak lawng si loin, philhawk ttha lo mitthlam ah cuanter khawh peng ding mi cu atak in hmuh le tem asi. Cu caah cun, Fale hna an cutzat hlan tein timhlamh nak neih hau mi zong asi i an cacawn nak ah 'philh khawhlo mi hmuhton' timi Sociology Class ah cathluan an chuah pi khawh nak ding tiang in an nunnak ah caamcin ter a hau. Laiphung ah idawt le tlaihchan langhter nak Puak te hna hi miphun dang nih an neih ve lo mi le an kan hngar ding mi nunphung dawh a si caah, Laitlang theng te i a tem bal ve mi nih cun a dam chung a philh kho ti lai lo. Ziah tiah cun Dawtnak hi a hmual a rak fak cem.

Raltiang ram thang mino hna hi cacawng le cathiam lawngte an si cang hna. Cu mino Siahngakchia bu hna le Lairam siahngakchia bu hna pehtlaihnak fek neihter khawhnak hi biapi tuk mi asi. Pehtlaihnak fek an neih khawh ahcun hawikomh nak a tthang lai i kan si nak(Identity) zong a fek peng lai i kaphnih caah chimawk ttha lo mi hlawknak zong a chuah pi lai.

(Part II ah peh te ding asi lai)

Pastor Joel Osteen

(A tanglei cabia hi Rungcin biathang 13th August, 2006 i rak chuah cia mi asi. Laimi Krihfa hruaitu hna lak ah upatnak nganpi an pek cio mi Rev. Dr. Sikhia nih a ttial. Hi cabia ka thlah tthannak cu cabia tthing hna hi rel ti loin an liam thai sual lo nak caah le carel tu hna caah theihtlei santlai an si nak hnga caah asi. Hi cabia hi Rungcin biathang thlah tu le Cattial tu hna sin ah nawl ka la ta lo. Pingpang le relrem lo nak a um sual ah cun ka hnawh tthan lai. Nawl laak ta a hauh si ah cun, nawl laak kaa tim cia. Lian)

America i Khrihfabu Nganbik Hruaitu Pastor Joel Osteen

Si Khia

(Cherhchan lakmi: Frank E. Lockwood, McClatchy–Tribune News Service)

TV ah Joel Osteen muihmai ka hmuhnak hi a sau cang nain a konglam tthatein ka hlat hlai manh bal lo. Nihin (August 5, 2006) chuahmi thawngca pakhat ah a kong tawi fiang tein an ttialmi cabia ka rel i a huammi caah ka lehmi a si. Joel Osteen cu Texas State, Houston “Lakewood Church” pastor a si. Hi church hi a tu lio America ah member tamcem a si tiah an ti. Zarhpi zing aa pummi hi 30,000 lengmang an si. An i pumhnak hmun hi Houston Rocket Basketball Team nih cu hlan an rak icelhnak Stadium “Compag Center” ah a si.

Joel Osteen hi Baibal sianginn a kai balmi a si lo. Oral Roberts University a cawn tanttim ah degree ngah lo in aa phuah i TV Evangelist a simi a pa John Osteen rian a bomh. Apa phungchimmi TV in chuah rian a ttuan. Apa i tuahmi TV in Pathian thawngttha phuan rianttuanak hi vawlei cung ram 100 nih an zoh, an ngaihmi a si. 1999 kum ah John Osteen cu ruah lo pi in a thih tikah Lakewood Church upa pawl nih Joel Osteen cu a pa rian chan dingah an fial. Upa cheukhat cu hi ti a pa rianchawn an fialmi hi an thin a phang. Zeicahtiah mah tiang ah hin Joel Osteen cu voikhat te lawng phung a chim bal rih caah zarh khat ah 6,000 a pummi Khrihfabu hruai dingah cun an zenh piak ngai.

Asinain caan a rauh hlan ah minung 10,000 ah an karh colh. Cun 20,000. 30,000 tiang chungtel an karh i kum nga lawng a si ah chungtel 40,000 tiang an hung si. Church Growth Today dirhtu John N. Vaughan nih cun Joel i a Khrihfabu “Lakewood Church” hi America ah chungtel tambik a simi Khrihfabu an si ee tiah nai ah thawng a thanh hi a rauh hlan ah 50,000 an si colh te lai tiah a chim chih fawn.

Nihin ahcun Joel Osteen cu America ah TV phungchim minthangbik a si ko cang. A cauk, “Your Best Life Now: 7 Steps to Living at Your Full Potential,” hi uk million 5 an zuar cang. Joel cu miholh ka nem a si. Mirh siammam bu tein thawngttha a phuan. Hell kongnak in Vancung kong deuh a chim. Ttihphan thlalaunak kong si loin ruahchannak kong deuh a phuan. (He stresses the positive). Joel Osteen cu kum 43 minung a si. Pumh a dih tik paoh ah a duhmi hna kha hmai ah a auh hna i pumpeknak (alter call) a tuah. Mitampi cu hmai ah an chuak i mipi hmai ah Jesuh Khrih an zumhnak kha an langhter. Asinain micheukhat nih cun a phungchimmi hi positive deuh lawng a si caah mitampi kha a hman lomi lam ah a pialter hna ee tiah an ti ve.

TV Evangelist pawl ngiathlai rian le mi kan damh ee tiah biaknak in mi a hlengtu (faith healers and religious con-artist) pawl an konglam mipi sinah a phuang tawntu Ole Anthony (The Trinity Foundation) nih cun, “Joel Osteen nih mipi kha cotton-candy theology a pek hna,” tiah a si. Cotton-candy cu zoh ah lachawn bantuk in porh ngai in a um i tampi i sum in kaa chung i tuh ahcun hmakhat tein a ti in a zut i a ziam colhmi a thlummi ei ding phunkhat khi a si. “Atthatnak pakhat belte cu thil ningcang lo in a tuahmi (fraud) a um rih lo,” tiah Ole Anthony nih cun a ti.

Asinain Osteen hi Khrihfabu sin lahkhah a la ti lo ti a si. Amah bawmhchanhtu pawl nih an chimmi cu, “Osteen cu Pathian bia mipi nih fawi tein an theih fian khawhnak hnga Pathian nih chimthiamnak pahrang a pekmi pa a si,” an ti. An nunnak ah harnak le lungrehteihnak phunphun (crises) nih a ttemttawnmi hna a Khrihfa chungtel hna caah caan pek in biatak tein thla a cam piak hna. Hi rian hi zei dang nak in papek in a ttuan. Roja Teresa nih cun, “Hi church ah ka pumh ah hin Pathian he ka naih deuh tiah ka thlarau nih a hngalh. Cu cu nuamhnak, daihnak … hna an si,” tiah a ti.

Osteen hi minthang ngai a si ko nain a pa bantuk in mipi kha pumh dih hnu tual ah a dir i saupi a chonh hna, an kut a tlaih hna. Mitampi a mah kut tlaih dingah an i tlang i an hngah. Micheu nih a minthut (autograph) an hal. Acheu nih amah he hman an i thlak. Cun a cheu nih cun thlacampiaknak an hal. Cu ti cun pumh chuah hnu ah suimilam pakhat paoh cu inntual ah caan a hman lengmang. Cu hnu ah a dam lomi ngakchia tete a pom hna i thla a cam piak rih hna. Cun mising pipi (strangers) sin zong in greeting cards hna a hlan rih hna. Acawngtu (bodyguard) pawl nih tikik thawl put in a pawng in an cawngh peng.

Scotth Thumma (Sociologist of Religion at Hartford Seminary) nih cun, “Osteen i a Khrihfabu a tthanning hi a ran tuk, thil si tawnning kel lawnh (extraordinary) in a um caah fianter awk ah a fawi hrim hrim lo,” tiah a ti. “Joel Osteen hi Baibal sianginn kai balmi cu a si lo nain a hnuzul pawl nih cun Pathian thluachuah bak a co tiah an zumh. Cun a minung sining (personality) bak hi mi tampi nih an uar. Aminung sining hrimhrim ah mittha, mi zawn a ruahtu le mi a dawtu a si (He comes across as a good guy, as one of us, as someone who’s caring and sincerely interested in everybody),” tiah Thumma nih cun a chim rih.

Laimi le Capo II

“I realize that humor isn't for everyone. It's only for people who want to have fun, enjoy life, and feel alive.”

Anne Wilson Schaef

“A keen sense of humor helps us to overlook the unbecoming, understand the unconventional, tolerated the unpleasant, overcome the unexpected, and outlast the unbearable”

Billy Graham

Capo chim thiamnak hi 'Zung' phung khat asi caah Hruaitu hna le Mipi hmai ah biachim tawn mi nih cun thiam izuam hi a herh hringhran. Mipi hruai khawh nak ding ah cun mi lunglut lak in biachim thiam nak a herh i, mi lungthin hlauh khawhnak tawhfung pakhat cu 'nih' ter nak hi asi. Hawi ramdang hna ah cun, mipi hmai biachim thiam nak hi a cawn zong in an cawn. President Obama zong hi mipi hmai biachim ning cang a cawng lengmang ve mi a rak si. Atthen cu, nuhrin nak in biachim thiam mi an um ve nain, biachim thiam nak le capo chim thiam nak hi cawn khawh zong asi ve i, cu skill te cu tthan ter zong a hau. Cun, Capo a duh mi poh hi ngia cio hna hmanh uh, mi tluangtlam an si lai.

Capo chim tik belte ah a zawnzam, caan le hmun hma he aa tlak mi chim thiam zong a bia pi ve. Capo asi ai pet tiah theihmi poh chim ding tu cu asi loh. Ichuah sual zong a fawi i, nih piak lo zong a um kho. Cu ti ti ruang bel ah iralrin tuk lawmmam i chim ngam lo ding tiang khi cu a si lem fawn loh. Thiam duh ah cun, chim pah lengmang ding tu asi leh lam. Saya Pakhat hi ka rak hal bel, "Na biachim ngaih nuam tuk, cun, Capo chim thiam nak hi zeitin dah ka neih khawh ve lai?" tiah. "Aa...Na theih mi tete kha tluang tein chim pah lengmang law, a caan sau deuh cun, mi nih an in nih piak leng mang ko lai" tiah a rak ka leh. um..um...

Ka hmet lio i a rak laar ngai mi Capo pakhat cu, Taangcheu cawn mi Kawl ca kha, Lai holh in an rak leh mi asi...cu cu :-

Kawl holh Lai holh

Zaw kah kah ne dii.....................Zawngte kan kah e..
Khaa kawh ttha ih .....................A khabe ah ka thongh
Ye ye Maw maw ........................A zei ma lo te ah
Pawhpawh pa pa ........................A paw le paang ah
Taw taw maw ta la......................Mawtaw in kan phurh :)

tiah capo kan rak chim ttheu tawn.

Voi khat cu, Mizoram ah Laipa Kuli ttuan ah a kal. Lahkhah an thoh i hmawca cawk aa tim. Mizo holh a thiam lo caah, aa ruat i, mizo holh hi cu pehtonh chom ngawt asi ko i tiah, Dawr neitu kha, "Ka Pu, Ngalzam in nei em?" ati an ti. :) Mizo nih hmawca an ti ve..

Capo chim tik belte ah a biapi ngai mi hrial ding a um. Laitlang hna ah cun an rak hman ngai. Cucu, mi pakhat derthawm nak, dawhlo nak kong isawi nak le nihsawh nak aa tel mi an si. TCN: Na paw hi Utlak na lo, Na nah ning cu Naa na si ko etc...Cun, pum tlamtling lo le Khua chung ah mihrut an ti mi hna nawlcawn le itahchunh te hna ...atam pi lai, hi ban tuk hi capo nak hman lo mi an si. Kan hrial ding zong asi i, chim a hmang rihmi an um zong ah kan thlauh hna awk asi. Capo biatluang tu hi chim kan cawn cio khawh a biapi ngai. Midang namnet deuhnak poh cu lungfah nak a chuah pi i, kan nih mi hi mi lungfah nak zawn asi caah Krihfa kan si nak ziaza zong in aa tlak hrim lo mi asi.

Mizoram ah chungkhar hna pakhat cu, an nu pa farual bak in capo an chim tti leng mang hna. An pa nih, "TV zoh lo in capo chim tti nak in caan kan hman tti hi a tam ngai" ati. Lungthin aa hmu tuk mi le aa kom mi chungkhar an si ti cu afiang. Mithen khat cu hawikom sin lawng ah aa nuam i chungkhar ah itet ngai in um hmang mi an um. Nu le pa hna zong ca remrum piin, fa le hna ralkap style Command phun rumro le rianfial ding lawng ngiat phun in um sual a fawi te. Chungkhar ah 'Aaluu phoh' leng mang hmanh, nan inchungkhar nunning cang aa thleng hrim hrim lai i na nun zong a nuam lai. 'Laughter is the best medicine'